Перевод: с латинского на английский

с английского на латинский

assured of

  • 1 certus

        certus adj. with comp. and sup.    [P. of cerno], determined, resolved, fixed, settled, purposed, certain: ei consilia, T.: Certa res est, T.: illos ad certam mortem adducere: omnia experiri certumst prius quam pereo, it is determined, T.: ita facere certumst, T.: certum est omnia dicere: cum diceret síbi certum esse discedere, that he had resolved: mihi abiurare certius est quam dependere, I have determined rather, etc. — Of persons, determined, resolved, bent: certa mori, V.: certi non cedere, O.: certus eundi, V., O.—Determined in thought, sure, proved, true, established, certain: ut mi haec certa attuleris, T.: cum ad has suspiciones certissimae res accederent, Cs.: crimen: certum esse ratus quod acceperat, S.: nec quicquam certi respondes mihi, T.: id parum certum est, L.: neque certi quid esset explorari poterat, Cs.: neque certum inveniri poterat, Cs.: si quicquam humanorum certi est, L.: certum habere, to regard as certain: pro certo habetote vos decernere, be assured, S.: pro certo polliceor hoc vobis: id ponere pro certo, L.: quot caesa milia sint, quis pro certo adfirmet? L.: pro certo creditur (Catilina) fecisse, etc., S. — Of persons, informed, assured, certain: certi sumus periisse omnia: Anchisen facio Certum, V.: futurorum certi, O.: Quantum potest me certiorem face, inform me, T.: qui certiorem me sui consili fecit: Caesarem certiorem faciunt, sese non facile prohibere, etc., Cs.: milites certiores facit, paulisper intermitterent proelium, instructs, Cs.: ubi de eius adventu Helvetii certiores facti sunt, Cs.: factus certior, quae res gererentur, Cs. —Definite, precise, certain, specified, particular: ad certas res conficiendas certos homines delectos habebat, for special purposes special agents: concilium in diem certam indicere, Cs.: certum pretium missionis constituere: imperatorem certum deposcere: signum, agreed, Cs.: domicilium, fixed: sunt certi denique fines, Quos ultra, etc., H.—Determined only in thought, certain, nameless, not specified: de certā causā nondum facere: certorum hominum avaritia: expositis certis rebus, a few points. — Of persons, trustworthy, consistent, firm: amicus certus in re incertā cernitur: homo certus et diligens: honestissimus et certissimus: hostis nec spe nec animo certior (i. e. firmior), L.: pectus, V.: illud ex hominibus certis reperiebam: certissimus auctor (Phoebus), V.: certi accusatoris officium. — Of things, settled, fixed, assured, established, trustworthy, certain: certius argumentum odi: cum illa certissima argumenta atque, iudicia sceleris, tum multo certiora illa, conclusive: certiores nuntii, more trustworthy news, Cs.: vectigalia populi R. certissima: quod salutis certa laetitia est, nascendi incerta condicio: certissima victoria, complete, Cs.: convivia, constant, H.: certiorem capessere fugam, more decided, L.: certam quatit improbus hastam, sure of aim, V.: certo subtemine Parcae, inexorable, H.: si certa pestis adesset, sure destruction, S.
    * * *
    certa -um, certior -or -us, certissimus -a -um ADJ
    fixed, settled, firm; certain; trusty/reliable; sure; resolved, determined

    Latin-English dictionary > certus

  • 2 cōn-fīdō

        cōn-fīdō fīsus, sum, ere,    to trust, confide, rely upon, believe, be assured: vestrae virtuti: causae suae: cui (equitatui), Cs.: fidei Romanae, L.: Mario parum, S.: sibi confisi, relying on themselves, Cs.: si mihi ipse confiderem, dared trust: suae virtuti, L.: viribus, Cs.: dis inmortalibus, S.: suis militibus, L.: auxiliis de salute urbis, Cs.: corporis firmitate: (oratio) confidere videbatur invidiā, to be founded on: naturā loci, Cs.: alio duce, L.: socio Ulixe, O.: praesidio legionum, Cs.—To be confident, be assured: illum Salvom adfuturum esse, T.: mei rationem offici esse persolutam: (Romanos) re frumentariā intercludi posse, Cs.: principem se fore, S.: nec hostibus diuturnum gaudium fore, L.—To be confident, have confidence: nihil nimis: satis, S.: adflictis melius confidere rebus ( abl absol.), V.

    Latin-English dictionary > cōn-fīdō

  • 3 ā-mittō

        ā-mittō īsī (amīstī, for amīsisti, T.), issus, ere    [ab + mitto], to send away, dismiss, part with: abs te filium, T.—To let go, let slip: praedam ex oculis, L.: praedam de manibus: clavum, V.—Fig., to loose, let slip: occasionem, Cs.: tempus: fidem, to break one's word, N. — Meton., to lose: consilium cum re, T.: litem: classes: pecuniam, S.: patrimonia, S.: optimates, the support of the aristocrats, N.: Si reperire vocas amittere certius, to be more assured that she is lost, O.: colores, H.: animam, S.: vitam: filium.

    Latin-English dictionary > ā-mittō

  • 4 cōnfīdēns

        cōnfīdēns entis, adj. with sup.    [P. of confido], bold, daring, confident: senex, T.—Shameless, audacious, impudent: Homo, T.: tumidusque, H.: astutia: iuvenum confidentissime, V.
    * * *
    (gen.), confidentis ADJ
    assured/confident; bold/daring/undaunted; overconfident, presumptuous; trusting

    Latin-English dictionary > cōnfīdēns

  • 5 cōnfīrmātus

        cōnfīrmātus adj. with comp.    [P. of confirmo], encouraged, confident, courageous, resolute: animus: confirmatiorem exercitum efficere, Cs.—Established, certain: quod eo confirmatius erit, si, etc.
    * * *
    confirmata -um, confirmatior -or -us, confirmatissimus -a -um ADJ
    confident/assured; well established/firmly based; well attested/certain/proven; encouraged; courageous, resolute; asserted/affirmed; certain, credible; proved

    Latin-English dictionary > cōnfīrmātus

  • 6 cōn-sīdō

        cōn-sīdō sēdī    (rarely sīdī; cōnsīderant, L., Ta.), sessus, ere, to sit down, take seats, be seated, settle: positis sedibus, L.: considunt armati, Ta.: in pratulo propter statuam: in arā, N.: examen in arbore, L.: ante focos, O.: mensis, at the tables, V.: tergo tauri, O.: in novam urbem, enter and settle, Cu.: ibi considitur: triarii sub vexillis considebant, L.—In assemblies, to take place, take a seat, sit, hold sessions, be in session: in theatro: in loco consecrato, hold court, Cs.: quo die, iudices, consedistis: senior iudex consedit, O. — To encamp, pitch a camp, take post, station oneself: ad confluentīs in ripis, L.: sub radicibus montium, S.: trans flumen, Cs.: prope Cirtam haud longe a mari, S.: ubi vallis spem praesidi offerebat, Cs.: cum cohorte in insidiis, L.: ad insidias, L.—To settle, take up an abode, stay, make a home: in Ubiorum finibus, Cs.: trans Rhenum, Ta.: in hortis (volucres), build, H.: Ausonio portu, find a home, V.: Cretae (locat.), V.—To settle, sink down, sink in, give way, subside, fall in: terra ingentibus cavernis consedit, L.: (Alpes) iam licet considant!: in ignīs Ilium, V.: neque consederat ignis, O.— Fig., to settle, sink, be buried: iustitia cuius in mente consedit: consedit utriusque nomen in quaesturā, sank out of notice: Consedisse urbem luctu, sunk in grief, V.: praesentia satis consederant, i. e. quiet was assured, Ta.—To abate, subside, diminish, be appeased, die out: ardor animi cum consedit: terror ab necopinato visu, L.—Of discourse, to conclude, end: varie distincteque.

    Latin-English dictionary > cōn-sīdō

  • 7 ērēctus

        ērēctus adj. with comp.    [P. of erigo], set up, upright, elevated, lofty: (homines) erectos constituit: voltus, O.: prorae, Cs.—Fig., elevated, lofty, noble: celsus et erectus: ingenium, Ta.: si quis est paulo erectior.— Haughty, arrogant, lofty: vagantur erecti toto foro: erecto incessu, Ta.— Intent, attentive, eager, aroused, on the alert: animis: ad libertatem recuperandam: plebs expectatione, L.— Animated, encouraged, resolute: alacri animo et erecto: multo sum erectior.
    * * *
    erecta -um, erectior -or -us, erectissimus -a -um ADJ
    upright, erect; perpendicular; confident/bold/assured; noble; attentive/alert

    Latin-English dictionary > ērēctus

  • 8 explicātus

        explicātus adj. with comp.    [P. of explico], spread out: planissimo in loco.— Well ordered: causa: provincia.— Plain, clear: solutio: quibus (litteris) nihil explicatius.— Assured, certain: ratio salutis suae.

    Latin-English dictionary > explicātus

  • 9 in-certus

        in-certus adj.    with comp. and sup.Of things, not fixed, unsettled, undetermined: consilia, T.: cum incerta bellum an pax essent, L.: securis, ill-aimed, V.— Abl absol.: incerto quid peterent, L.—Of persons, irresolute, hesitating, undecided, doubtful, at a loss: Incertior sum multo quam dudum, T.: plebes: varius incertusque agitabat, S.: quid dicam incertus sum, T.: animi incertus, anne, etc., T.: quid potissumum facerent, S.: summarum rerum: consili, T.—Unascertained, unproved, doubtful, uncertain: alia certa, alia incerta esse dicunt: eventus reliqui temporis: ambiguae testis Incertaeque rei, Iu.: incertus masculus an femina esset, L.: victoria, Cs.: moriendum certe est, et id incertum, an, etc.: Quis deus, incertum est, V.: cuius Ora puellares faciunt incerta capilli (i. e. make the sex doubtful), Iu.: incertum habeo, pudeat an pigeat magis, cannot decide, S.: clauserant portas, incertum vi an voluntate, L.—Of persons, uninformed, not assured, doubtful, uncertain: cum incertus sum, ubi esses: Incerti quo fata ferant, V.: sententiae, L.: rerum multitudo, L.—Vague, indefinite, unsettled, obscure, dim: spes, T.: ut incertis temporibus iretur, unexpected, Cs.: luna sub luce malignā, V.: voltus, disturbed, S.—Fig., untrustworthy, inconsistent, fickle: aetas (puerilis): nihil est incertius volgo: menses, V.: Filiam dare in incertas nuptias, hazardous, T.: arbor, the unsteady ship, Iu.

    Latin-English dictionary > in-certus

  • 10 sciō

        sciō (scībam, old for sciēbam, T.; scībō, old for sciam, T.; scīn', colloq. for scīsne, T.), īvī (sciit, sciēre, L.; scīstī, T., O.; scieram, scierō, scierim, C.; scīsse, scīssem, T., C., L., O.), ītus    [2 SAC-], to know, understand, perceive, have knowledge of, be skilled in: qui sciam? T.: quaero qui scias: fecerunt id servi, nec sciente nec praesente domino: certo: nihil facilius scitu est, L.: ars earum rerum est, quae sciuntur: unam litteram Graecam: litteras: verum si scire voltis: Nec scire fas est omnia, H.: quod sciam, for aught I know: id de Marcello sciri potest, can be learned, etc.: qui uti sciat: si sciret regibus uti, H.: vincere scis, L.: Parmenonis scio esse hanc technicam, T.: quas (leges) scitis exstare: scire licet hunc lumen rebus nostris futurum, it is plain that, etc., L.: scito hoc nos in eo iudicio consecutos esse, ut, etc., be assured: qui nisi exeunt, scitote hoc futurum, etc.: quod quicquid cogitant Me scire sentiunt: ego scibo ex hoc quid siet, T.: Sestium quanti faciam: ex quo genere iste sit: scimus, ut Titanas sustulerit, H.: Qui scis, an, quae iubeam, sine vi faciat? T.: scito... nec, quando futura sint comitia, sciri: plus, quam opus est scito, sciet, T.: scire Latine: fidibus, to be skilled in music, T.: de omnibus: quis enim erat qui non sciret studiosiorem Mithridatem fuisse, etc. (i. e. qui nesciret): tam imperitus, ut non sciret, etc., Cs.—Of the people, to ordain, decree: ut tribunus plebis rogationem ferret sciretque plebs, uti, etc., L.
    * * *
    I
    scire, scivi(ii), scitus V TRANS
    know, understand
    II
    scire, scivi, scitus V TRANS
    know, understand

    Latin-English dictionary > sciō

  • 11 sub-nīxus (-nīsus)

        sub-nīxus (-nīsus)    P., supported, propped, leaning, resting upon, sustained: (circuli) caeli verticibus subnixi: Parva Philoctetae subnixa Petelia muro, i. e. defended, V.—Fig., assured, confiding, relying, dependent: subnixus et fidens innocentiae animus, L.: victoriis divitiisque: auxiliis, L.: artis adrogantiā.

    Latin-English dictionary > sub-nīxus (-nīsus)

  • 12 tūtus

        tūtus adj. with comp. and sup.    [P. of tueor], guarded, safe, secure, out of danger: nullius res tuta... contra tuam cupiditatem: cum victis nihil tutum arbitrarentur, Cs.: Tutus bos rura perambulat, H.: quis locus tam firmum habuit praesidium, ut tutus esset?: nemus, H.: receptus, Cs.: iter, H.: tutissima custodia, L.: quod vectigal orbis tutum fuit? assured: Est et fideli tuta silentio Merces, sure, H.: Tutior at quanto merx est in classe secundā! H.: non est tua tuta voluntas, not without danger, O.: diadema tutum Deferens uni, i. e. secured to him, H.: male tutae mentis Orestes, i. e. unsound, H.: alqd. Depone tutis auribus, trustworthy, H.: provinciam a belli periculis tutam esse servatam: ab insidiis, H.: a coniuge, O.: ab omni iniuriā, Ph.: testudin<*>m tutam ad omnes ictūs video esse, L.: quo tutiores essent adversus ictūs sagittarum, Cu.—As subst n., a place of safety, shelter, safety, security: tuta et parvula laudo, H.: tuta petens, O.: ut sitis in tuto: receptus in tutum est, L.— Watchful, careful, cautious, prudent: Serpit humi tutus, H.: Non nisi vicinas tutus ararit aquas, O.: celeriora quam tutiora consilia, L.: animum ad honestiora quam tutiora convertere (sc. consilia), Cu.: tutius esse arbitrabantur, potiri, etc., i. e. the safer course, Cs.
    * * *
    tuta -um, tutior -or -us, tutissimus -a -um ADJ
    safe, prudent; secure; protected

    Latin-English dictionary > tūtus

  • 13 confideo

    confidere, confisus sum V SEMIDEP
    rely on, trust (to); believe, be confident/assured/sure; (Vulgate 4 Ezra 7:98)

    Latin-English dictionary > confideo

  • 14 confido

    confidere, confisus sum V SEMIDEP
    have confidence in, rely on, trust (to); believe, be confident/assured; be sure

    Latin-English dictionary > confido

  • 15 confido

    con-fīdo, fĭsus sum, 3, v. n., to trust confidently in something, confide in, rely firmly upon, to believe, be assured of (as an enhancing of sperare, Cic. Att. 6, 9, 1; Nep. Milt. 1, 1; freq. and class. in prose and poetry); constr. with abl., acc. and inf., with dat., rarely with de, ut, or absol.
    (α).
    With abl. (in verb. finit. very rare with personal object):

    aut corporis firmitate aut fortunae stabilitate,

    Cic. Tusc. 5, 14, 40:

    copiā et facultate causae,

    id. Rosc. Com. 1, 2; id. Tusc. 5, 3, 8:

    illum, quo antea confidebant, metuunt,

    id. Att. 8, 13, 2; id. Clu. 1, 1:

    naturā loci,

    Caes. B. G. 3, 9; 7, 68; id. B. C. 1, 58:

    castrorum propinquitate,

    id. ib. 1, 75 fin.; 3, 83; Lentul. ap. Cic. Fam. 12, 14, 4:

    jurejurando,

    Suet. Caes. 86; cf.:

    neque milites alio duce plus confidere aut audere,

    Liv. 21, 4, 4:

    socio Ulixe,

    Ov. M. 13, 240 (v. also under g).—So esp. with part. pass.:

    confisus, a, um: neque Caesar opus intermittit confisus praesidio legionum trium,

    Caes. B. C. 1, 42; 1, 75; 3, 106; Auct. B. Alex. 10, 5, Auct. B. G. 8, 3; 8, 15;

    Auct. B. Afr. 49: tam potenti duce confisus,

    Liv. 24, 5, 12; 28, 42, 12:

    nullā aliā urbe,

    Cic. Fam. 12, 14, 4; Lentul. ib. 12, 15, 3:

    patientiā nostrā,

    Plin. Pan. 68, 2:

    senatus consulto,

    Suet. Caes. 86.—
    (β).
    With acc. and inf. (so most freq. in all per.), Plaut. Stich. 3, 2, 1; Ter. Heaut. 1, 1, 108; id. Ad. 5, 3, 40; Cic. Verr. 2, 5, 69, § 177; id. Off. 3, 2, 5; id. Att. 1, 10, 2; 6, 7, 1; 6, 9, 1 al.; Caes. B. G. 1, 23 fin.; id. B. C. 2, 10; Sall. C. 17, 7; id. J. 26, 1; Nep. Milt. 1, 1; Liv. 4, 32, 6; 36, 40, 2; 44, 13, 7; Quint. 5, 12, 17; 11, 1, 92; Suet. Caes. 29; id. Oth. 10; Ov. M. 9, 256:

    (venti et sol) siccare prius confidunt omnia posse Quam, etc.,

    Lucr. 5, 391.—
    (γ).
    With dat. (very freq.;

    and so almost always of personal objects): me perturbasset ejus sententia, nisi vestrae virtuti constantiaeque confiderem,

    Cic. Phil. 5, 1, 2; cf. id. Att. 16, 16, A, 5;

    1, 9, 2: cui divinationi,

    id. Fam. 6, 6, 4:

    his rebus magis quam causae suae,

    id. Inv. 1, 16, 22; id. Verr. 2, 2, 28, § 69; id. Sest. 64, 135; id. Mil. 23, 61; id. Fin. 1, 9, 31; Liv. 38, 48, 13:

    virtuti militum,

    Caes. B. C. 3, 24:

    cui (peditum parti) maxime confidebat,

    id. ib. 2, 40:

    equitatui,

    id. ib. 3, 94;

    Auct. B. Afr. 60: fidei Romanae,

    Liv. 21, 19, 10; 22, 18, 8; 29, 12, 1;

    40, 12, 15 al.: huic legioni Caesar confidebat maxime,

    Caes. B. G. 1, 40; 1, 42. —Esp. freq. with sibi, to rely on one's self, have confidence in one's self:

    neque illi sibi confisi ex portā prodire sunt ausi,

    Caes. B. C. 3, 7:

    dum sibi uterque confideret,

    id. ib. 3, 10; Cic. Fl. 1, 5; id. Clu. 23, 63; id. Har. Resp. 16, 35; id. Ac. 2, 11, 36; id. Fin. 3, 8, 29; id. Lael. 5, 17; 9, 30; id. Rep. 3, 13, 23; Brut. ap. Cic. Ep. ad Brut. 1, 16, 6; Auct. B. Afr. 19; Sen. Tranq. 14, 2; id. Ep. 72, 2; Liv. 4, 18, 1:

    fidei legionum, Auct. B. Alex. 6, 2: suae virtuti,

    Liv. 3, 67, 5; 21, 57, 12:

    felicitati regis sui,

    Curt. 3, 14, 4:

    Graecorum erga se benevolentiae,

    id. 4, 10, 16; 7, 7, 28; 7, 9, 1; 9, 2, 25; Tac. A. 1, 81; 14, 36; id. H. 1, 14; Sen. Ep. 4, 7.—Dub. whether dat. or abl. (cf. supra a): suis bonis. Cic. Tusc. 5, 13, 40:

    viribus,

    Caes. B. G. 1, 53:

    dis immortalibus,

    Sall. C. 52, 28:

    his amicis sociisque,

    id. ib. 16, 4; id. J. 112, 2:

    suis militibus,

    Liv. 2, 45, 4:

    quibus (rebus),

    Quint. 3, 6, 8:

    ostento,

    Suet. Tib. 19 al. —
    (δ).
    With de:

    externis auxiliis de salute urbis confidere,

    Caes. B. C. 2, 5 fin.:

    de consuetudine civitatis,

    Dig. 1, 3, 34; Nep. Milt. 1, 1.—
    (ε).
    With acc.:

    confisus avos,

    Stat. Th. 2, 573; cf. Prisc. 18, p. 1185 P.; cf.:

    nihil nimis oportet confidere,

    Cic. Tusc. 1, 32, 78.—
    (ζ).
    With ut, Plin. Ep. 2, 5, 7 (but in Cic. Q. Fr. 1, 2, 5, § 16, confido is prob. a gloss; v. Orell. N. cr.).—
    (η).
    Absol.:

    non confidit,

    Plaut. Ps. 4, 7, 107: ubi legati satis confidunt, die [p. 414] constituto, Senatus utrisque datur, Sall. J. 13, 9.—
    * II.
    Poet. with inanim. subjects:

    remis confisa minutis parvula cymba,

    Prop. 1, 11, 9.—Hence, confīdens, entis, P. a. (lit. confident, trusting to something; hence with exclusive ref. to one's self), selfconfident; in a good and (more freq.) in a bad sense (class.).
    A.
    In a good sense (perh. only ante-class.), bold, daring, undaunted:

    decet innocentem servum atque innoxium Confidentem esse,

    Plaut. Capt. 3, 5, 8:

    qui me alter est audacior homo? aut qui me confidentior?

    id. Am. 1, 1, 1:

    senex, ellum, confidens, catus,

    Ter. And. 5, 2, 14.— Comp.:

    quod est nimio confidentius,

    Gell. 10, 26, 9.—
    B.
    In a bad sense, shameless, audacious, impudent:

    qui fortis est, idem est fidens, quoniam confidens malā consuetudine loquendi in vitio ponitur, ductum verbum a confidendo, quod laudis est, etc.,

    Cic. Tusc. 3, 7, 14: improbus, confidens, nequam, malus videatur, Lucil. ap. Non. p. 262, 11; Turp. ib. p. 262, 13:

    homo,

    Ter. Phorm. 1, 2, 73 (cf. Cic. Caecin. 10, 27); Cic. Phil. 7, 1, 3; * Hor. S. 1, 7, 7; Quint. 9, 3, 65; Suet. Dom. 12.— Sup.:

    juvenum confidentissime,

    Verg. G. 4, 445:

    mendacium,

    App. Mag. p. 318, 27.—Hence, adv.: confīdenter.
    1.
    In a good sense, boldly, daringly:

    confidenter hominem contra colloqui,

    Plaut. Am. 1, 1, 183; 2, 2, 207; id. Capt. 3, 5, 6.— Comp.:

    dicere,

    Cic. Cael. 19, 44:

    loqui,

    id. de Or. 2, 7, 28.—
    2.
    In a bad sense, audaciously, impudently, Afran. ap. Non. p. 262, 17; Ter. Heaut. 5, 3, 7.— Sup.:

    confidentissime resistens,

    Auct. Her. 2, 5, 8 fin.

    Lewis & Short latin dictionary > confido

  • 16 explico

    ex-plĭco, āvi and ŭi (the latter first in Verg. G. 2, 280; afterwards freq.; Hor. C. 3, 29, 16; 4, 9, 44; id. S. 2, 2, 125; Liv. 7, 23, 6 et saep.; cf. Gell. 1, 7, 20), ātum or ĭtum (Cic. uses mostly atum, Caes. atum and itum; cf.

    explicaturos,

    Caes. B. C. 1, 78, 4;

    with explicitis,

    id. ib. 3, 75, 2;

    and, explicitius,

    id. ib. 1, 78, 2; upon these forms v. Neue, Formenl. 2, pp. 479 sq., 550 sq.), 1, v. a., to unfold, uncoil, unroll, unfurl, spread out, loosen, undo (class.; esp. freq. in the trop. sense; syn.: expedio, extrico, enodo, enucleo; explano, expono, interpretor).
    I.
    Lit.:

    velum,

    Plaut. Mil. 4, 8, 7:

    non explicata veste neque proposito argento, etc.,

    spread out, Cic. de Or. 1, 35, 161:

    volumen,

    to open, id. Rosc. Am. 35, 101:

    suas pennas (ales),

    Ov. Am. 2, 6, 55:

    plenas plagas,

    Mart. 1, 56, 8:

    perturbatum et confusum agmen,

    to put in order, Hirt. B. G. 8, 14, 2:

    capillum pectine,

    Varr. L. L. 5, § 129 Müll.:

    fusos,

    to unwind, Mart. 4, 54, 10:

    frontem sollicitam,

    to free from wrinkles, to smooth, Hor. C. 3, 29, 16;

    for which: explicare seria contractae frontis,

    id. S. 2, 2, 125; cf.

    mare,

    i. e. to calm, Sen. Herc. Oet. 455:

    si ex his te laqueis exueris ac te aliqua via ac ratione explicaris,

    hast extricated, freed thyself, Cic. Verr. 2, 5, 58, § 151:

    se (ex funibus ancorarum),

    Dig. 9, 2, 29:

    inimicae et oves, difficile se (apibus) e lanis earum explicantibus,

    Plin. 11, 18, 19, § 62:

    se explicat angustum,

    Juv. 12, 55.—
    B.
    Transf., to spread out, stretch out, extend, deploy, display:

    aciem,

    Liv. 7, 23, 6; 40, 4, 4; 40, 5, 26 al.; cf.

    ordinem,

    id. 2, 46, 3:

    agmen,

    id. 10, 20, 3:

    cohortes (longa legio),

    Verg. G. 2, 280:

    se turmatim (equites),

    Caes. B. C. 3, 93, 3; cf.

    mid.: priusquam plane legiones explicari et consistere possent,

    id. ib. 2, 26, 4; and:

    ut ordo omnium navium explicari posset,

    Liv. 37, 23, 10:

    per obstantis catervas Explicuit sua victor arma,

    Hor. C. 4, 9, 44:

    atria, congestos satis explicatura clientes,

    Stat. Th. 1, 146:

    ut forum laxaremus et usque ad atrium Libertatis explicaremus,

    extend, Cic. Att. 4, 16, 14; cf.:

    unde pons in oppidum pertinens explicatur,

    Sall. H. 3, 20:

    orbes (serpens),

    Ov. M. 15, 720:

    frondes omnes (pampinus),

    Verg. G. 2, 335:

    se (montes),

    Plin. 5, 29, 31, § 118:

    arida ligna in flammas (ignis),

    Lucr. 2, 882:

    convivium,

    i. e. to set out richly, to furnish, Mart. 1, 100, 13:

    explicavi meam rem post illa lucro,

    i. e. amplified, enlarged, Plaut. Poen. 3, 5, 5.
    II.
    Trop.
    A.
    In gen. (very seldom):

    explica atque excute intelligentiam tuam, ut videas quae sit, etc.,

    display, Cic. Off. 3, 20, 81: Siciliam multis undique cinctam periculis explicavit, has set at large, set free (qs. released from toils, snares), id. de Imp. Pomp. 11, 30; cf.:

    quemadmodum se explicent dicendo,

    id. Fl. 4, 10: da operam, ut te explices, huc quam primum venias, Pompei. ap. Cic. Att. 8, 12, D. 2.—
    B.
    In partic.
    1.
    To disentangle, set in order, arrange, regulate, settle, adjust any thing complicated or difficult:

    pulcre ego hanc explicatam tibi rem dabo,

    Plaut. Ps. 4, 1, 20:

    peto a te, ut ejus negotia explices et expedias,

    Cic. Fam. 13, 26, 2:

    negotia,

    id. Att. 5, 12, 3; cf. id. ib. 16, 3, 5:

    belli rationem,

    id. Prov. Cons. 14, 35; cf.:

    rationem salutis,

    id. Fam. 6, 1, 2:

    rem frumentariam,

    Hirt. B. G. 8, 4 fin.: si Faberius nobis nomen illud explicat, noli quaerere, quanti, settles, i. e. pays that item, Cic. Att. 13, 29, 2:

    Faberianum,

    id. ib. § 3; cf.:

    si qui debitores, quia non possint explicare pecuniam, differant solutionem,

    Dig. 42, 1, 31:

    consilium,

    Caes. B. C. 1, 78, 4; cf.:

    his explicitis rebus,

    id. ib. 3, 75, 2: subvenire tempestati quavis ratione sapientis est;

    eoque magis, si plus adipiscare re explicatā boni, quam addubitatā mali,

    Cic. Off. 1, 24, 83:

    ea, quae per defunctum inchoata sunt, per heredem explicari debent,

    Dig. 27, 7, 1:

    transii ad elegos: hos quoque feliciter explicui,

    Plin. Ep. 7, 4, 7 (cf. under
    ):

    iter commode explicui, excepto quod, etc.

    ,

    Plin. Ep. 8, 1, 1:

    fugam,

    Phaedr. 4, 7, 15:

    nihilo plus explicet ac si Insanire paret, etc.,

    will make no more out of it, Hor. S. 2, 3, 270.—
    2.
    Of speech, to develop, unfold, set forth, exhibit, treat, state: vitam alterius totam explicare, Civ. Div. in Caecil. 8, 27:

    perfice, ut Crassus haec, quae coartavit et peranguste refersit in oratione sua, dilatet nobis atque explicet,

    id. de Or. 1, 35, 163:

    explicando excutiendoque verbo,

    id. Part. Or. 36, 124:

    aliquid expedite,

    id. Brut. 67, 237:

    aliquid apertissime planissimeque,

    id. Verr. 2, 2, 64, § 156:

    aliquid definitione,

    id. Fin. 3, 10, 33:

    funera fando,

    Verg. A. 2, 362:

    philosophiam,

    Cic. Div. 2, 2, 6; cf.:

    philosophiam diligentissime Graecis litteris,

    id. Ac. 1, 2, 4:

    summorum oratorum Graecas orationes,

    id. de Or. 1, 34, 155:

    geometricum quiddam aut physicum aut dialecticum (corresp. to expedire),

    id. Div. 2, 59, 122:

    non de aegritudine solum, sed de omni animi perturbatione explicabo,

    id. Tusc. 3, 6, 13:

    de scorpionibus et catapultis,

    Vitr. 10, 22:

    ut explicemus, quae sint materiae, etc.,

    Quint. 10, 5, 1.— Pass. impers.:

    quae vero auxilia sunt capitis, eo loco explicitum est,

    Cels. 4, 2.—Hence,
    1.
    explĭcātus, a, um, P. a.
    A.
    Lit., spread out:

    Capua planissimo in loco explicata,

    Cic. Agr. 2, 35, 96:

    vallis,

    Pall. Aug. 11, 2.—
    B.
    Trop.
    1.
    Well ordered, regular:

    in causa facili atque explicata,

    Cic. Planc. 2, 5.—
    2.
    Plain, clear:

    nisi explicata solutione non sum discessurus,

    Cic. Att. 15, 20, 4.— Comp.:

    litterae tuae, quibus nihil potest esse explicatius, nihil perfectius,

    Cic. Att. 9, 7, 2.— Sup.:

    explicatissima responsa,

    Aug. Ep. 34 fin.
    3.
    Assured, certain:

    nec habet explicatam aut exploratam rationem salutis suae,

    Cic. Fam. 6, 1, 2.—
    * Adv.: explĭ-cāte, plainly, clearly:

    qui distincte, qui explicate, qui abundanter et rebus et verbis dicunt,

    Cic. de Or. 3, 14, 53.— Comp.:

    explicatius,

    August. Civ. D. 19, 4.—
    2.
    explĭ-cĭtus, a, um, P. a. (acc. to II. B. 1.), lit., disentangled, i. e. free from obstacles, easy:

    in his erat angustiis res: sed ex propositis consiliis duobus explicitius videbatur, Ilerdam reverti,

    Caes. B. C. 1, 78, 2.
    explĭcit, in late Lat., at the end of a book, is prob. an abbreviation of explicitus (est liber), the book is ended (acc. to signif. II. B. 1.); cf.:

    explicitum nobis usque ad sua cornua librum refers,

    Mart. 11, 107, 1: solemus completis opusculis ad distinctionem rei alterius sequentis medium interponere Explicit aut Feliciter aut aliquid istius modi, Hier. Ep. 28, 4.

    Lewis & Short latin dictionary > explico

  • 17 fides

    1.
    fĭdes, ĕi ( gen. sing. scanned fĭdēï, Enn. ap. Cic. de Sen. 1, 1; Lucr. 5, 102.— Ante-class. and poet. form of the gen. fide, like die, facie, etc., Plaut. Aul. 4, 6, 1; id. Poen. 4, 2, 68; Ov. M. 3, 341; 6, 506; 7, 728; 737; Hor. C. 3, 7, 4; cf. Prisc. p. 781 P.; Charis. p. 53 ib.; Ritschl, Proleg. p. 90.— Dat. fide, Plaut. Trin. 1, 2, 80; 91; 105; Enn. ap. Non. 112, 1, or Ann. v. 111 ed. Vahl.; Hor. S. 1, 3, 95), f. [fido], trust in a person or thing, faith, confidence, reliance, credence, belief (syn.: fidelitas, fiducia, confidentia).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    si sciat noster senex, fidem non esse huic habitam,

    that he has not been trusted, Plaut. As. 2, 4, 52; cf.:

    fides ut habeatur, duabus rebus effici potest... iis fidem habemus, quos plus intelligere quam nos arbitramur... bonis viris ita fides habetur, ut nulla sit in iis fraudis injuriaeque suspicio... prudentia sine justitia nihil valeat ad faciendam fidem, etc.,

    to give confidence, produce confidence, Cic. Off. 2, 9, 33; see in the foll.: neque pauci, neque leves sunt, qui se duo soles vidisse dicant;

    ut non tam fides non habenda, quam ratio quaerenda sit,

    to give credence, id. Rep. 1, 10; cf.:

    quod si insanorum visis fides non est habenda, quia falsa sunt, cur credatur somniantium visis, etc.,

    id. Div. 2, 59, 122:

    si ita posset defendere, tamen fides huic defensioni non haberetur,

    id. Verr. 2, 5, 57, § 148:

    me miseram! forsitan hic mihi parvam habeat fidem,

    Ter. Eun. 1, 2, 117; cf.:

    cum jam minor fabulis haberetur fides,

    Cic. Rep. 2, 10:

    (fidem) majorem tibi habui quam paene ipsi mihi,

    id. Fam. 5, 20, 2; cf. id. ib. 7, 18, 1:

    ex aliis ei maximam fidem habebat,

    Caes. B. G. 1, 41, 4:

    cui maximam fidem suarum rerum habeat,

    Cic. Verr. 2, 2, 53, § 131; cf.:

    cui summam omnium rerum fidem habebat,

    Caes. B. G. 1, 19, 3:

    fidem commenticiis rebus adjungere,

    Cic. Div. 2, 55, 113:

    testimonio fidem tribuere,

    id. Sull. 3, 10; cf.:

    Cratippus iisdem rebus fidem tribuit,

    id. Div. 1, 3, 5:

    et auctoritatem orationi affert et fidem,

    id. Or. 34, 120:

    si tota oratio nostra omnem sibi fidem sensibus confirmat,

    id. Fin. 1, 21, 71:

    constituere fidem,

    id. Part. Or. 9, 31: fidem facit oratio, awakens or produces belief, id. Brut. 50, 187; cf.:

    quoniam auribus vestris... minorem fidem faceret oratio mea,

    id. Cat. 3, 2, 4:

    aliquamdiu fides fieri non poterat,

    Caes. B. C. 2, 37, 1;

    so with dare (rare): res ipsa fidem sermoni meo dabit,

    App. M. 4, p. 146, 25:

    Hercules cui ea res immortalitatis fidem dedit,

    assured of, Just. 24, 4, 4; Plin. Pan. 74, 3.—With object-clauses:

    fac fidem, te nihil nisi populi utilitatem et fructum quaerere,

    evince, show, Cic. Agr. 2, 8, 22: tibi fidem faciemus, nos ea suadere, quae, etc., will convince, Balb. et Opp. ap. Cic. Att. 9, 8, A. fin.:

    mihi fides apud hunc est, nihil me istius facturum,

    Ter. Heaut. 3, 3, 10; cf.:

    cum vix fides esset, rem ullo modo successuram,

    Suet. Vesp. 7:

    male fidem servando illis quoque abrogant fidem,

    Plaut. Trin. 4, 3, 41:

    quorum rebus gestis, fidem et auctoritatem in testimonio inimicitiarum suspicio derogavit,

    Cic. Font. 7, 13; cf.:

    alicui abrogare fidem juris jurandi,

    id. Rosc. Com. 15, 44; and:

    omnibus abrogatur fides,

    id. Ac. 2, 11, 36:

    quae res fidem abrogat orationi,

    Auct. Her. 1, 10, 17:

    imminuit et oratoris auctoritatem et orationis fidem,

    Cic. de Or. 2, 37, 156:

    multa fidem promissa levant,

    Hor. Ep. 2, 2, 10: fidem addere, to give credence (opp. fidem demere):

    ex ingenio suo quisque demat vel addat fidem,

    Tac. G. 3 fin.
    B.
    In partic., in mercant. lang., credit:

    cum fides totā Italiā esset angustior, neque creditae pecuniae solverentur,

    Caes. B. C. 3, 1, 2; cf.:

    scimus, Romae solutione impedita fidem concidisse,

    Cic. de Imp. Pomp. 7, 19:

    fides de foro sublata erat,

    id. Agr. 2, 3, 8:

    labefacta jam fide,

    credit being impaired, Suet. Vesp. 4:

    pecunia suā aut amicorum fide sumpta mutua,

    Sall. C. 24, 2:

    non contentus agrariis legibus fidem moliri coepit,

    Liv. 6, 11, 8; cf.:

    fidem abrogare,

    id. 6, 41, 11:

    fidemque remque, perdere,

    credit and means, Plaut. Ep. 2, 2, 36; cf.:

    res eos jampridem, fides deficere nuper coepit,

    Cic. Cat. 2, 5, 10:

    nisi fide staret res publica, opibus non staturam,

    Liv. 23, 48, 9 Drak.; freq.: res fidesque, for fame and fortune, property and credit, i. e. entire resources, Plaut. Curc. 4, 2, 18; id. Truc. 1, 1, 24; 38; id. Most. 1, 2, 64; Sall. J. 73, 6 Cort.—
    2.
    Beyond the mercant. sphere ( poet. and in post-Aug. prose):

    segetis certa fides meae,

    i. e. return, yield, Hor. C. 3, 16, 30:

    at tibi... Persolvat nullā semina certa fide,

    Tib. 2, 3, 62:

    fallax fides unius anni,

    Plin. Pan. 32, 4:

    quia hanc ejus terrae fidem Menander eludit,

    Quint. 12, 10, 25.
    II.
    Transf., that which produces confidence or belief.
    A.
    The quality that produces confidence in a person, trustworthiness, faithfulness, conscientiousness, credibility, honesty; in things, credibility, truth, etc.
    1.
    In gen. (erroneously regarded by Cicero as the primary signif. of the word; wherefore he derived it from fio; v. the foll. passages):

    fundamentum justitiae est fides, id est dictorum conventorumque constantia et veritas. Ex quo, audeamus imitari Stoicos, credamusque, quia fiat, quod dictum est, appellatam fidem,

    Cic. Off. 1, 7, 23 Beier; cf. id. Fragm. ap. Non. 24, 17 (Rep. 4, 7, p. 428 ed. Mos.); id. Fam. 16, 10 fin.:

    justitia creditis in rebus fides nominatur,

    id. Part. Or. 22, 78:

    meo periculo hujus ego experiar fidem,

    Plaut. Capt. 2, 2, 99; cf.:

    fides fidelitasque amicum erga,

    id. Trin. 5, 2, 2:

    homo antiqua virtute ac fide,

    Ter. Ad. 3, 3, 88; cf.:

    exemplum antiquae probitatis et fidei,

    Cic. Rep. 3, 5:

    esse summa probitate ac fide,

    id. ib. 3, 17:

    vir aequissimus, singulari fide,

    id. ib. 3, 17:

    quorum fides est laudata,

    id. ib. 2, 36:

    quibus facillime justitia et fides convalescit,

    id. ib. 2, 14:

    unde justitia, fides, aequitas?

    id. ib. 1, 2:

    cujus virtuti, fidei, felicitati (Gallia) commendata est,

    id. Prov. Cons. 14, 35:

    aequitas et fides,

    id. Rep. 1, 35; cf.:

    si pudor quaeritur, si probitas, si fides,

    id. ib. 3, 18 fin.:

    quanta fide, quanta religione,

    id. Font. 6, 13:

    hinc fides, illinc fraudatio,

    id. Cat. 2, 11, 25: ille vir haud magna cum re sed plenu' fidei, Enn. ap. Cic. de Sen. 1, 1 (Ann. v. 342 ed. Vahl.): ubi societas? ubi fides majorum? Cato ap. Gell. 10, 3, 17: nulla sancta societas, nec fides regni est, Enn. ap. Cic. Off. 1, 8, 26 (Trag. v. 412 ed. Vahl.):

    mea eraga te fides et benevolentia,

    Cic. Fam. 1, 5, 1:

    pro vetere ac perpetua erga populum Romanum fide,

    Caes. B. G. 5, 54, 4:

    in fide atque amicitia civitatis Aeduae,

    id. ib. 2, 14, 2:

    in fide manere,

    id. ib. 7, 4, 5; cf.:

    sincera fide in pace Ligures esse,

    Liv. 40, 34, 11:

    si tibi optima fide sua omnia concessit,

    Cic. Rosc. Am. 49, 144:

    praestare fidem,

    id. Div. 2, 37, 79; id. Top. 10, 42; id. Att. 16, 7, 2; id. Fam. 1, 7, 6:

    te oro per tuam fidem, ne, etc.,

    Ter. And. 1, 5, 55: Eu. Dic bona fide: tu id aurum non surripuisti? Ly. Bona. Eu. Neque scis, quis abstulerit? Ly. Istuc quoque bona, Plaut. Mil. 4, 10, 42:

    de pace cum fide agere,

    Liv. 32, 33, 10:

    jussas cum fide poenas luam,

    Hor. Epod. 17, 37:

    haecne marita fides?

    Prop. 4 (5), 3, 11:

    Aeacidae dederat pacis pignusque fidemque,

    faithful bail, Ov. M. 12, 365:

    perjura patris fides,

    perjured faith, dishonesty, Hor. C. 3, 24, 59 et saep.—Prov.:

    fides ut anima, unde abiit, eo numquam redit,

    Pub. Syr. 181 (Rib.):

    fidem qui perdit, quo se servet relicuo,

    id. 166.—
    b.
    Of inanim. and abstr. things:

    nam cum Gabinii levitas... omnem tabularum fidem resignasset, etc.,

    trustworthiness, credibility, Cic. Arch. 5, 9; cf.:

    nunc vero quam habere auctoritatem et quam fidem possunt (litterae)?

    id. Fl. 9, 21; and:

    visa, quae fidem nullam habebunt,

    id. Ac. 2, 18, 58 fin.; and:

    qui non speciem expositionis sed fidem quaerit,

    truth, Quint. 10, 1, 32:

    aliter oraculorum, aliter haruspicum fides confirmari aut refelli potest,

    id. 5, 7, 36:

    probationum,

    id. 4 praef. §

    6: liber spectatae fidei,

    Gell. 1, 7, 1:

    paulum distare ab eo (lapide) in unguentorum fide multi existimant Lygdinos, etc.,

    in faithful preservation, keeping in good condition, Plin. 36, 8, 13, § 62.—
    c.
    In poets several times, faithful, true fulfilment of a promise:

    dicta fides sequitur,

    Ov. M. 3, 527 (cf.:

    res dicta secuta est,

    id. ib. 4, 550):

    vota fides sequitur,

    id. ib. 8, 713:

    promissa exhibuere fidem,

    were fulfilled, id. ib. 7, 323; cf.:

    en haec promissa fides est?

    is this the fulfilment of the oracle? Verg. A. 6, 346.—
    2.
    In partic., in jurid. lang., bona fides, good faith, sincerity; hence, EX FIDE BONA or BONA FIDE, in good faith, sincerely, honestly, conscientiously:

    arbitrum illum adegit, QVICQVID SIBI DARE FACERE OPORTERET EX FIDE BONA,

    Cic. Off. 3, 16, 66; cf.: quanti verba illa: VTI NE PROPTER TE FIDEMVE TVAM CAPTVS FRAVDATVSVE SIEM, etc.... Q. quidem Scaevola, pontifex maximus, summam vim esse dicebat in omnibus iis arbitriis, in quibus adderetur EX FIDE BONA;

    fideique bonae, nomen existimabat manare latissime, idque versari in tutelis societatibus, fiduciis mandatis, rebus emptis venditis, conductis locatis, etc.,

    id. ib. 3, 17, 70; id. Att. 6, 1, 15: praetor ait: QVI [p. 747] BONA FIDE EMIT, etc., Dig. 6, 2, 7, § 11 sq.; cf.:

    bonae fidei emptori subrepta re quam emerit,

    Just. Inst. 4, 1, 15:

    ubi lex inhibet usucapionem, bona fides possidenti nihil prodest,

    Dig. 41, 3, 24:

    tot judicia de fide mala, quae ex empto aut vendito aut conducto aut locato contra fidem fiunt, etc.,

    i. e. deception, dishonesty, Cic. N. D. 3, 30, 74:

    bonā fide = certissime,

    Plaut. Truc. 2, 7, 30; id. Aul. 4, 10, 42; id. Capt. 4, 2, 110; cf.:

    mala fide,

    Dig. 41, 2, 1, § 6.—
    B.
    An assurance that produces confidence, a promise, engagement, word, assurance, confirmation.
    1.
    In gen.:

    fide data, credamus,

    Plaut. Pers. 2, 2, 61: accipe daque fidem, Enn. ap. Macr. S. 6, 1 (Ann. v. 33 ed. Vahl.):

    atque etiam, si quid singuli temporibus adducti hosti promiserunt, est in eo ipso fides conservanda: ut primo Punico bello Regulus... ad supplicium redire maluit, quam fidem hosti datam fallere,

    Cic. Off. 1, 13, 39; cf. id. Fin. 2, 20, 65:

    fidem dare, violare, in fide non stare,

    id. Rab. Perd. 10, 28:

    Pompei fides, quam de me Caesari dederat,

    id. Fam. 1, 9, 12:

    inter se fidem et jusjurandum dare,

    Caes. B. G. 1, 3 fin.:

    obligare fidem alicui,

    to plight one's faith, Cic. Phil. 5, 18, 51; cf.:

    fidem reliquis interponere,

    Caes. B. G. 5, 6 fin.:

    fide mea spondeo, futurum ut, etc.,

    Plin. Ep. 1, 14, 10:

    diffidens, de numero dierum Caesarem fidem servaturum,

    Caes. B. G. 6, 36, 1:

    si fidem mecum servas,

    Plaut. Curc. 1, 2, 48:

    tecum servavi fidem,

    id. Capt. 5, 1, 10; id. Merc. 3, 1, 33:

    fides juris jurandi cum hoste servanda,

    Cic. Off. 3, 29, 107:

    fidem erga imperatorem conservare,

    Caes. B. C. 1, 84, 3:

    fidem erga populum Romanum servare,

    Liv. 24, 4, 5:

    servata erga Galbam,

    Tac. H. 1, 71:

    in regem suum servata,

    Curt. 6, 5, 2:

    ut fidem vobis praestaremus,

    Liv. 28, 39, 2; so,

    fidem alicui praestare,

    Curt. 6, 4, 9; Liv. 30, 15, 5; Sen. Ben. 5, 21, 1:

    non servata fides deditis est,

    Liv. 24, 1, 10; cf. Cic. de Sen. 20, 75; Sen. Ep. 71, 17:

    fidem suam liberare,

    to perform his promise, Cic. Fl. 20, 47; cf.:

    fidem alicujus liberare,

    id. Fam. 12, 7, 2: so,

    fidem exsolvere,

    Liv. 3, 19, 1; 22, 23, 8; 24, 16, 12; Plin. Ep. 2, 12, 6; Luc. 9, 98 al.:

    fidem frangere,

    Cic. Rosc. Com. 6, 16;

    for which violare, v. above,

    id. Rab. Perd. 10, 28:

    fidem amittere,

    Nep. Eum. 10:

    istius fide ac potius perfidiā decepti,

    Cic. Rosc. Am. 38, 110: quantum mea fides studii mihi afferat, my plighted word (to defend the king), id. Deiot. 1, 1:

    contioni deinde edicto addidit fidem,

    confirmed, Liv. 2, 24, 6.—
    2.
    Pregn., a given promise of protection or security, a guaranty; hence, in gen., protection, guardian care:

    introduxi Vulturcium sine Gallis: fidem ei publicam jussu senatus dedi,

    promised him protection, security, in the name of the public, Cic. Cat. 3, 4, 8; cf.: Vulturcius interrogatus... primo fingere alia;

    post, ubi fide publica dicere jussus est, omnia uti gesta erant aperit,

    Sall. C. 47, 1:

    cum se diceret indicaturum de conjuratione, si fides publica data esset,

    id. ib. 48, 4:

    uti L. Cassius ad Jugurtham mitteretur, eumque interposita fide publica Romam duceret,

    id. J. 32, 1; cf.:

    privatim praeterea fidem suam interponit, quam ille non minoris quam publicam ducebat,

    id. ib. fin.:

    qui Romam fide publica venerat,

    id. ib. 35, 7; so,

    too, simply fides: Lusitani contra interpositam fidem interfecti,

    Cic. Brut. 23, 89:

    fide accepta ab legatis, vim abfuturam,

    Liv. 38, 33, 3:

    Thais patri se commendavit in clientelam et fidem,

    Ter. Eun. 5, 9, 9; cf.:

    se in Chrysogoni fidem et clientelam contulerunt,

    Cic. Rosc. Am. 37, 106:

    quaere in cujus fide sint et clientela,

    id. ib. 33, 93:

    aliquid in fidem alicujus tradere,

    Liv. 38, 31, 2:

    frugi hominem, plenum religionis videtis positum in vestra fide ac potestate: atque ita, ut commissus sit fidei, permissus potestati,

    Cic. Font. 14, 30; cf.:

    se suaque omnia in fidem atque potestatem populi Romani permittere,

    Caes. B. G. 2, 3, 2:

    in alicujus fidem ac potestatem venire,

    id. ib. 2, 13, 2:

    in fide alicujus esse,

    Cic. Planc. 41, 97; cf. id. Fam. 13, 65, 2:

    ea (jura) fidei suae commissa,

    id. Off. 1, 34, 124:

    civitas in Catonis fide locata,

    id. Att. 6, 1, 5:

    recipere aliquid in fidem,

    id. ib. 15, 14, 3; cf.:

    aliquem in fidem necessitudinemque suam recipere,

    id. Fam. 13, 19, 2:

    recipere aliquem in fidem,

    Caes. B. G. 2, 15, 1; 4, 22, 3:

    hortatur, ut populi Romani fidem sequantur,

    id. ib. 4, 21, 8: jura fidemque supplicis erubuit (Achilles), the protection due to a suppliant, Verg. A. 2, 541:

    di, obsecro vostram fidem!

    your protection, assistance, help, Plaut. Cist. 4, 1, 11; id. Am. 5, 1, 78; id. Most. 1, 1, 74; 2, 2, 97; cf.:

    fidem vestram oro atque obsecro, judices,

    Cic. Mur. 40, 86:

    deum atque hominum fidem implorabis,

    id. Verr. 2, 1, 9, § 25;

    so in colloq. lang. frequently elliptic. as an exclamation: Di vostram fidem!

    by the protection of the gods! for heaven's sake! Plaut. Capt. 2, 3, 58, id. Men. 5, 2, 119; id. Poen. 4, 78 al.; Ter. And. 4, 3, 1; 4, 4, 5; id. Eun. 3, 1, 28 al.; cf.:

    tuam fidem, Venus!

    Plaut. Curc. 1, 3, 40:

    pro deum atque hominum fidem!

    id. ib. 5, 3, 16; id. Ep. 4, 2, 10; Ter. And. 1. 5, 2; 1, 5, 11; id. Heaut. 1, 1, 9 al.; Sall. C. 20, 10 al.;

    for which: pro deorum atque hominum fidem!

    Cic. Tusc. 5, 16, 48;

    and in a different order: pro deorum fidem atque hominum,

    id. Lael. 15, 52;

    also simply pro deum fidem,

    Liv. 3, 67, 7 Drak. N. cr.; and:

    per fidem!

    Petr. 100, 5; Tac. Or. 35; App. M. 6, p. 175.—
    C.
    The faith, the Christian religion as a system of belief (eccl. Lat.):

    domicilium fidei,

    Lact. 4, 30 fin.; Vulg. Apoc. 14, 12 al.
    III.
    Fides, personified as a goddess:

    praeclare Ennius: O Fides alma, apta pinnis, et jus jurandum Jovis! Qui jus igitur jurandum violat, is Fidem violat,

    Cic. Off. 3, 29, 104 (Enn. Trag. v. 410 ed. Vahl.); cf. Varr. L. L. 5, § 74 Müll.; Cic. N. D. 3, 18, 47; 2, 23, 61; 31, 79; id. Leg. 2, 8, 19; 11, 28; Plaut. Cas. prol. 2; id. Aul. 3, 6, 46; 50; 4, 2, 14; Verg. A. 1, 292; Hor. C. 1, 35, 21; 4, 5, 20; id. C. S. 57.
    2.
    fĭdes, ium, plur., or fides, is, sing., f. [= sphidê], a stringed instrument, lyre, lute, cithern.
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.
    (α).
    In plur. (only so in classic prose): Fides genus citharae, Paul. ex Fest. p. 89, 16 Müll.:

    (hominis) omnis vultus omnesque voces, ut nervi in fidibus, ita sonant, ut a motu animi quoque sunt pulsae,

    Cic. de Or. 3, 57, 216;

    so different from nervi,

    id. Div. 2, 14, 33; id. Leg. 2, 15, 39; id. Brut. 54, 199; id. Fin. 4, 27, 75 (v. Madv. ad h. l., p. 601 sq.):

    ut in fidibus aut tibiis, atque in cantu ipso ac vocibus concentus est quidam tenendus ex distinctis sonis, etc.,

    id. Rep. 2, 42; id. Fin. 4, 27, 75; cf. id. de Or. 3, 51, 197: Fi. Fides non reddis? Pe. Neque fides neque tibias, Plaut. Ep. 3, 4, 77;

    with tibiae,

    Quint. 1, 10, 14; 20; 11, 3, 59:

    Orpheus, Threïciā fretus citharā fidibusque canoris,

    Verg. A. 6, 120:

    fidibus cantare alicui,

    Plaut. Ep. 3, 4, 64:

    fidibus canere praeclare,

    Cic. Tusc. 1, 2, 4; id. Div. 2, 59, 122:

    uti,

    id. Tusc. 5, 39, 113:

    dicere longum melos,

    Hor. C. 3, 4, 4:

    placare deos,

    id. ib. 1, 36, 1:

    discere,

    Cic. de Sen. 8, 26:

    docere aliquem,

    id. Fam. 9, 22, 3:

    scire,

    Ter. Eun. 1, 2, 53:

    vivunt commissi calores Aeoliae fidibus puellae,

    Hor. C. 4, 9, 12:

    fidibusne Latinis Thebanos aptare modos studet,

    i. e. to imitate Pindaric odes in Latin poetry, id. Ep. 1, 3, 12.—
    (β).
    Sing. ( poet.):

    sume fidem et pharetram: fies manifestus Apollo,

    Ov. H. 15, 23; so,

    Teïa,

    Hor. C. 1, 17, 18:

    Cyllenea,

    id. Epod. 13, 9:

    quodsi blandius Orpheo moderere fidem,

    id. C. 1, 24, 14.—
    2.
    Prov.: vetus adagium est: Nihil cum fidibus graculo, i. e. ignoramuses have nothing to do with poetry, Gell. N. A. praef. § 19.—
    B.
    Esp., Fides, is, f., a constellation, i. q. Lyra, the Lyre:

    cedit clara Fides Cyllenia,

    Cic. Arat. 381; Varr. R. R. 2, 5, 12;

    in the form Fidis,

    Col. 11, 2, 14; 40; Sid. Carm. 16, 5.—
    * II.
    Transf., in sing., i. q. nervus, chorda, a string of a musical instrument:

    quae tuba quaeve lyra Flatibus incluta vel fidibus,

    Prud. Cath. 3, 81.

    Lewis & Short latin dictionary > fides

  • 18 inexpugnabilis

    I.
    Lit.:

    arx,

    Liv. 2, 7, 6: urbes, [p. 942] id. 5, 6, 9; Vell. 2, 115, 3.—
    II.
    Trop., unconquerable, in assured safety:

    homo,

    Cic. Tusc. 5, 14, 41:

    terra,

    impenetrable, Plin. 33, 4, 21, § 72:

    gramen,

    that cannot be rooted out, Ov. M. 5, 486:

    pectus Amori,

    id. ib. 11, 767:

    finitio verborum,

    Quint. 7, 3, 18:

    necessitas dormiendi,

    Cels. 3, 20.

    Lewis & Short latin dictionary > inexpugnabilis

  • 19 satis

    sătis, and abbreviated, săt (cf. the letter S.: satin', contr. for satisne; v.the foll.), adv. [root in Gr. adên, hadên, orig. a comp. form, weakened from satius; cf.: magis, nimis, etc.], enough, sufficiently (objectively, so that one needs nothing more; whereas affatim subjectively, so that one wishes nothing more).
    I.
    Posit.
    1.
    Adject., enough, sufficient, satisfactory.
    a.
    Form sătis:

    quod (faenum et pabulum) bubus satis siet, qui illic sient,

    Cato, R. R. 137: cui, si conjuret populus, vix totu' satis sit, were enough, adequate, Lucil. ap. Charis. p. 193 P.: libram aiebant satis esse ambobus farris Intritae, Titin. ap. Non. 81, 13; Hor. S. 1, 5, 68:

    duo talenta pro re nostrā ego esse decrevi satis,

    Ter. Heaut. 5, 1, 67; id. Ad. 5, 3, 24:

    dies mihi hic ut sit satis vereor Ad agendum,

    id. And. 4, 2, 22; cf. Liv. 21, 17:

    quicquid adjecissent ipsi terroris satis ad perniciem fore rati,

    id. 21, 33; cf. Quint. 12, 11, 19:

    animo satis haec vestigia parva sagaci Sunt, per quae possis cognoscere cetera tute,

    Lucr. 1, 402:

    satis est tibi in te, satis in legibus, satis in mediocribus amicitiis praesidium,

    Cic. Fin. 2, 26, 84:

    ut semper vobis auxilium adversus inimicos satis sit,

    Liv. 6, 18:

    satis esse Italiae unum consulem censebat,

    id. 34, 43; Cic. Planc. 38, 92; cf.:

    ipse Romam venirem, si satis consilium quādam de re haberem,

    id. Att. 12, 50:

    id modo si mercedis Datur mihi... satis Mihi esse ducam,

    will content myself, Plaut. Am. 2, 2, 16:

    satis hoc tibi est,

    Ter. Eun. 4, 7, 40:

    animo istuc satis est, auribus non satis,

    Cic. Or. 63, 215:

    dicebant de re publicā quod esset illis viris et consulari dignitati satis,

    id. Brut. 35, 135; hence, in a play on the word: Le. Jam satis est mihi. Li. Tum igitur tu dives es factus? Plaut. As. 2, 2, 64:

    quidvis satis est, dum vivat modo,

    Ter. Heaut. 4, 1, 28; id. Hec. 5, 2, 17:

    qui non sentirent, quid esset satis,

    Cic. Or. 22, 73:

    sum avidior etiam, quam satis est, gloriae,

    id. Fam. 9, 14, 2:

    plus quam satis doleo,

    id. Verr. 2, 5, 46, § 123:

    semel fugiendi si data est occasio, Satis est,

    Plaut. Capt. 1, 2, 9:

    satis esse deberet, si, etc.,

    Cic. de Or. 2, 41, 174:

    satin' habes, si feminarum nulla'st, quam aeque diligam?

    Plaut. Am. 1, 3, 11:

    ars satis praestat, si, etc.,

    Quint. 7, 10, 15:

    non satis efficit oratio, si, etc.,

    id. 8, 3, 62:

    satis superque est,

    Plaut. Am. 1, 1, 14:

    poenas dedit usque superque Quam satis est,

    Hor. S. 1, 2, 66:

    satis superque habere dicit, quod sibi ab arbitrio tribuatur,

    Cic. Rosc. Com. 4, 11:

    tanta repente caelo missa vis aquae, ut ea modo exercitui satis superque foret,

    Sall. J. 75, 7; cf.:

    satis una excidia,

    Verg. A. 2, 642 (v. infra, g and 2. b); cf.:

    plura quam satis est,

    Hor. Ep. 1, 10, 46:

    ultra quam satis est,

    id. ib. 1, 6, 16.—
    (β).
    Satis est (habeo, credo, etc.), with inf. or a subject- ( object-) clause:

    huic satis illud erit planum facere atque probare,

    Lucr. 2, 934; Cic. de Or. 1, 28, 127:

    satis erat respondere Magnas: ingentes, inquit,

    id. Lael. 26, 98:

    velut satis sit, scire ipsos,

    Quint. 8, 2, 19:

    si oratori satis esset docere,

    id. 10, 1, 78:

    nunc libertatem repeti satis est,

    Liv. 3, 53 fin.:

    vos satis habebatis animam retinere,

    Sall. J. 31, 20:

    illud satis habeo dicere,

    Quint. 6, 5, 11: satis habeo with si, Nep. Them. 8, 4; id. Timol. 2, 4; Liv. 5, 21, 9; Tac. A. 2, 37; 4, 38.—With quod, Liv. 40, 29, 13; Just. 22, 8, 14:

    satis putant vitio carere,

    Quint. 2, 4, 9:

    si res nudas atque inornatas indicare satis videretur,

    id. 2, 4, 3:

    Herennium et Numisium legatos vinciri satis visum,

    Tac. H. 4, 59. —Rarely with ut:

    Fabio satis visum, ut ovans urbem iniret,

    Liv. 7, 11, 9.—Negatively:

    quarum (rerum) unam dicere causam Non satis est, verum plures,

    Lucr. 6, 704:

    nec vero habere virtutem satis est, nisi utare,

    Cic. Rep. 1, 2, 2:

    opera exstruentibus satis non est, saxa atque materiam congerere,

    Quint. 7, prooem. §

    1: non satis est, pulchra esse poëmata,

    Hor. A. P. 99 et saep.—With inf. perf. (not freq. till after the Aug. period; cf.

    Zumpt, Gram. § 590): nunc satis est dixisse: ego mira poëmata pango, etc.,

    Hor. A. P. 416:

    quod hactenus ostendisse satis est,

    Quint. 6, 3, 62:

    atque id viro bono satis est, docuisse quod sciret,

    id. 12, 11, 8:

    illud notasse satis habeo,

    id. 9, 4, 15.—Negatively:

    non ille satis cognosse Sabinae Gentis habet ritus,

    Ov. M. 15, 4:

    non satis credunt excepisse quae relicta erant,

    Quint. 2, 1, 2.— Absol.: gaudeo. Ch. Satis credo, Ter. Eun. 5, 8, 21.—
    (γ).
    With gen.: As. Salve. St. Satis mihi est tuae salutis, Plaut. Truc. 2, 2, 4:

    satis historiarum est,

    id. Bacch. 1, 2, 48:

    verborum,

    id. Capt. 1, 2, 16:

    satis mihi id habeam supplicii,

    Ter. Ad. 3, 2, 15:

    ea amicitia non satis habet firmitatis,

    Cic. Lael. 5, 19:

    ad dicendum temporis satis habere,

    id. Verr. 2, 2, 1, § 2; cf. Quint. 10, 2, 15: satis praesidii, Cic. Fin. 2, 26, 84 Madv. N. cr.:

    satis poenarum dedisse,

    Quint. 7, 4, 18:

    jam satis terris nivis atque dirae Grandinis misit pater,

    Hor. C. 1, 2, 1:

    satis superque esse sibi suarum cuique rerum,

    Cic. Lael. 13, 45; so, satis superque, with gen.:

    vitae,

    Liv. 2, 42, 6; 63, 67, 3; 25, 32, 6; 28, 29, 7; Hor. Epod. 17, 19.— Comp.: satius; v. infra, B. —
    b.
    Form săt (most freq. in the poets):

    quibus (dis) sat esse non queam?

    to be sufficient, equal to, Plaut. Pers. 1, 1, 27:

    pol vel legioni sat est (obsonium),

    id. Aul. 3, 6, 24:

    in jure causam dicito, hic verbum sat est,

    id. Rud. 3, 6, 28; cf. id. Bacch. 4, 8, 37; id. Truc. 2, 8, 14:

    tantum quantum sat est,

    Cic. Sen. 14, 48:

    tantum sat habes?

    Ter. Heaut. 4, 3, 40:

    si hoc sat est,

    Quint. 2, 11, 7:

    amabo jam sat est,

    Plaut. As. 3, 3, 117; Ter. And. 1, 1, 143; id. Eun. 4, 4, 38; id. Phorm. 1, 4, 34:

    paene plus quam sat erat,

    id. ib. 5, 3, 14:

    sat habeo,

    id. And. 2, 1, 35; 4, 2, 22 et saep.—
    (β).
    Sat est (habeo, credo, etc.), with inf. or a subject- ( object-) clause:

    nonne id sat erat, Accipere ab illo injuriam?

    Ter. Phorm. 5, 2, 3:

    perdere posse sat est,

    Ov. H. 12, 75: qui non sat habuit conjugem illexe in stuprum, Poët. ap. Cic. N. D. 3, 27, 68.—
    (γ).
    With gen.:

    sat habet favitorum semper, qui recte facit,

    Plaut. Am. prol. 79: Ar. Mater salve. Art. Sat salutis't, id. As. 5, 2, 61:

    vocis,

    id. Truc. 2, 3, 29:

    signi,

    Ter. Hec. 2, 1, 39:

    poenae,

    Prop. 1, 17, 10 et saep.—
    2.
    Adverb., enough, sufficiently.
    a.
    Form sătis.
    (α).
    With verbs:

    si sis sanus, aut sapias satis,

    Plaut. Am. 3, 2, 23:

    satis deludere,

    id. ib. 5, 1, 45:

    satis jam dolui ex animo et curā me satis Et lacrimis maceravi,

    id. Capt. 5, 1, 7:

    satin' me illi hodie scelesti ceperunt dolo?

    id. ib. 3, 4, 120:

    ego istuc satis scio,

    Ter. Hec. 5, 4, 37; Cic. Rep. 1, 34, 53:

    satis ostenderit, reliquos, etc.,

    id. ib. 2, 31, 54 et saep.: quod bruti nec satis sardare queunt, Naev. ap. Fest. p. 322 Müll.:

    neque audio neque oculis prospicio satis,

    Plaut. Am. 5, 1, 7:

    contra Epicurum satis superque dictum est,

    Cic. N. D. 2, 1, 2; id. Tusc. 1, 45, 110; Hor. Epod. 1, 31; cf.:

    quidque furor valeat, Penthea caede satisque Ac super ostendit,

    Ov. M. 4, 429 (v. in the foll. II. D. 1. a).—
    (β).
    With adjectives:

    satis dives,

    Plaut. Aul. 2, 1, 44; id. Capt. 2, 2, 74:

    dotata,

    id. Aul. 2, 2, 62:

    dicacula,

    id. As. 3, 1, 8:

    satis multa restant,

    Cic. Rep. 2, 44, 71:

    video te testimoniis satis instructum,

    id. ib. 1, 38, 59:

    rura tibi magna satis,

    Verg. E. 1, 48 et saep.:

    satis superque humilis est, qui, etc.,

    Liv. 3, 53 fin. —Sometimes, like the Engl. enough, it denotes diminution, tolerably, moderately:

    videor mihi nostrum illum consularem exercitum bonorum omnium, etiam satis bonorum, habere firmissimum,

    Cic. Att. 2, 19, 4:

    satis litteratus (with nec infacetus),

    id. Off. 3, 14, 58:

    satis bonus (locus),

    Cato, R. R. 136:

    res satis amplae,

    Just. 2, 1, 1; cf. the foll. g and b. b.—
    (γ).
    With adverbs or adverbial phrases:

    satis audacter,

    Plaut. Am. 2, 2, 208:

    satis certo scio,

    id. Ps. 4, 5, 5:

    satis superbe illuditis me,

    Ter. Phorm. 5, 7, 22:

    satis scite,

    id. Heaut. 4, 4, 7:

    non satis honeste,

    Cic. Lael. 16, 57:

    satis cum periculo,

    Ter. And. 1, 1, 104: et quidem hercle formā luculentā (haec meretrix). Ch. Sic satis, id. Heaut. 3, 2, 12:

    satis opportune occidisse,

    Caes. B. G. 4, 22:

    satis recte,

    Plaut. Pers. 4, 4, 53:

    satis saepe,

    Sall. J. 62, 1:

    satis bene ornatae,

    dressed well enough, Plaut. Poen. 1, 2, 73; hence satis bene sometimes, like the Engl. well enough, = tolerably, moderately, or pretty well:

    a quo (Catone) cum quaereretur, quid maxime in re familiari expediret? respondit: Bene pascere. Quid secundum? Satis bene pascere. Quid tertium? Male pascere. Quid quartum? Arare,

    Cic. Off. 2, 25, 89 (for which, in the same narration, mediocriter pascere, Col. 6, praef. § 4; and Plin. 18, 5, 6, § 30); cf. supra, a. b, and infra, b. b.—
    b.
    Form săt.
    (α).
    With verbs:

    sat scio,

    Plaut. Aul. 3, 6, 25; Ter. Eun. 3, 2, 34; id. Ad. 3, 2, 41; 3, 3, 6; 4, 1, 10; id. Phorm. 4, 3, 31:

    sat prata biberunt,

    Verg. E. 3, 111.—
    (β).
    With adjectives:

    accusator sat bonus,

    Cic. Rosc. Am. 32, 89:

    non sat idoneus Pugnae,

    Hor. C. 2, 19, 26: sat planum. Liv. 6, 18 fin. —Signifying diminution, like the Engl. enough, tolerably, moderately, passably:

    laetantibus omnibus bonis, etiam sat bonis,

    Cic. Att. 14, 10, 1; so, sat bonus (less than bonus): [p. 1634] sl me voltis esse oratorem, si etiam sat bonum, si bonum denique, non repugnabo, id. de Or. 3, 22, 84.—
    (γ).
    With adverbs:

    qui sat diu vixisse sese arbitrabitur,

    Plaut. Capt. 4, 2, 12:

    sat commode,

    Ter. And. 3, 1, 17:

    sat recte,

    id. Heaut. 5, 2, 43.—
    B.
    Comp.: satius (prop. more satisfying; hence), better, more serviceable, fitter, preferable.
    1.
    Adject., in the phrase satius est, with a subject-clause (cf. supra, 1. a. b, and b. b) followed by quam:

    scire satius est quam loqui Servum hominem,

    Plaut. Ep. 1, 1, 57; id. Bacch. 3, 2, 11; id. Cas. 1, 24; Ter. Heaut. 3, 1, 66; 5, 2, 16; id. Ad. 1, 1, 33; Cic. Att. 7, 1, 4; id. Inv. 2, 32, 100; Liv. 26, 29; 42, 23 fin. al.; cf.:

    nimio satius est, ut opu'st, te ita esse, quam ut animo lubet,

    Plaut. Trin. 2, 2, 30:

    quanto satius est, te id dare operam... Quam id loqui, etc.,

    Ter. And. 2, 1, 7; cf.

    also: satius multo fuisse, non moveri bellum adversus eum, quam omitti motum,

    Liv. 34, 33:

    nonne fuit satius tristis Amaryllidis iras pati?

    Verg. E. 2, 14:

    hos te satius est docere, ut, quando agas, quid agant, sciant,

    Plaut. Poen. 3, 1, 49:

    mori me satius est,

    Ter. Eun. 4, 7, 2; id. Phorm. 5, 7, 63; cf.:

    repertus est nemo, qui mori diceret satius esse,

    Cic. Verr. 2, 2, 36, § 88:

    mortuom hercle me duco satius,

    Plaut. Truc. 5, 34:

    terga impugnare hostium satius visum est,

    Liv. 3, 70; Plaut. Ps. 1, 5, 34.—In a positive signif., it serves, benefits, is of use: nihil phluarein satius est, miles (perh. in reference to the preceding speech of the miles:

    mortuum me duco satius),

    Plaut. Truc. 5, 36: satius putare, with an object-clause, to believe it to be better, Nep. Paus. 5, 1.—
    * 2.
    Adverb., with a verb, rather (syn. potius):

    ego quod magis pertineat ad Fundanii valetudinem, satius dicam,

    Varr. R. R. 1, 2, 26.
    II.
    Particular phrases.
    A.
    Sat agito (also in one word, satagito), and sat agere suarum rerum, to have enough to do, have one ' s hands full; to be busy, be troubled (only in the foll. passages):

    nunc agitas sat tute tuarum rerum,

    Plaut. Bacch. 4, 3, 23:

    is quoque suarum rerum sat agitat, tamen, etc.,

    Ter. Heaut. 2, 1, 13 Bentl., followed by Umpfenb.; and so ap. Charis. p. 193 P. (Fleck. sat agit, tamen).—
    B.
    Satis ago or sat ago (also in one word, satago).
    1.
    T. t. in business lang., to satisfy, content, pay a creditor:

    nunc satagit,

    Plaut. As. 2, 4, 34.—
    2.
    To have enough to do, have one ' s hands full; to be in trouble (the predom. signif. of the word).
    (α).
    Form satis ago (class.): jam apud vallum nostri satis agebant, Cato ap. Charis. p. 193 P.:

    cum Pyrrhus rex in terrā Italiā esset satisque agerent Romani,

    Gell. 3, 8, 1:

    ego nocte hac proximā In somnis egi satis et fui homo exercitus,

    Plaut. Merc. 2, 1, 4:

    complorantibus omnibus nostris atque in sentinā satis agentibus,

    Gell. 19, 1, 3; 9, 11, 4:

    satis agentes rerum suarum,

    App. M. 8, p. 209, 6.— Impers. pass.:

    pugnatur acriter: agitur tamen satii,

    Cic. Att. 4, 15, 9.—
    (β).
    Form sat ago (satago) (very rare): Caesar alte-ram alam mittit, qui satagentibus celeriter occurrerent, Auct. B. Afr. 78, 7; cf. supra, II. A.—
    3.
    To bustle about, make a to-do, be full of business, polupragmoneuô (postAug. and very rare):

    (Domitius) Afer venuste Mallium Suram multum in agendo discursantem, salientem, manus jactantem, etc.... non agere dixit, sed satagere. Est enim dictum per se urbanum satagere, etc.,

    Quint. 6, 3, 54; cf. id. 11, 3, 126:

    curris, stupes, satagis tamquam mus in matellā,

    Petr. 58, 9.—Also act.: interea haec satagens, busily doing or performing, Petr. 137, 10.—
    C.
    Satis accipio, caveo, do, exigo, peto, offero, etc., t: t. of business lang., to take, give, ask, offer, etc., sufficient bail or security:

    satis accipio,

    Cic. Quint. 13, 44 sq.; id. Rosc. Com. 14, 40; id. Verr. 2, 1, 45, § 115; Plaut. Stich. 4, 1, 4; Dig. 36, 4, 5; 45, 1, 4; 46, 1, 33.— Pass., Cato, R. R. 2, 6:

    satis acceptum habere,

    to be fully assured, Plaut. Most. 1, 3, 90; 1, 3, 67:

    satis caveo,

    Dig. 7, 1, 60 (cf. caveo, II. 2.):

    satis do (also as one word, satisdo),

    Cic. Quint. 13, 44 sq.; id. Verr. 2, 1, 56, § 146; 2, 2, 24, § 60; id. Rosc. Com. 12, 35; id. Fam. 13, 28, a, 2; id. Att. 5, 1, 2; Dig. 1, 2, 8; 1, 2, 7 fin.; 36, 4, 1; 36, 4, 5; 46, 6, 1.—With gen.:

    judicatae pecuniae,

    Val. Max. 4, 1, 8:

    damni infecti,

    Plin. 36, 2, 2, § 6:

    fidei commissi,

    Dig. 36, 4, 5; 46, 4, 5: satisdato (caveo, promitto, debeo, etc.), by giving bail or security, ib. 5, 1, 2 fin.; 2, 11, 4 fin.; 40, 5, 4; Cic. Att. 16, 15, 2:

    satis exigo,

    Dig. 26, 7, 45 fin.; 36, 3, 18:

    satis offero,

    to tender security, ib. 26, 10, 5; 36, 4, 3; 48, 17, 1:

    satis peto,

    to demand security, ib. 35, 1, 70.—
    D.
    Sătis făcĭo, or, in one word, sătisfăcĭo ( pass. satisfacitur, Varr. ap. Prisc. p. 789 P.), to give satisfaction, to satisfy, content:

    satisfacere dicimur ei, cujus desiderium implemus,

    Dig. 2, 8, 1 (very freq. and class.).
    1.
    In gen.
    (α).
    With dat.:

    ut illis satis facerem ex disciplinā,

    Plaut. Ps. 5, 1, 28:

    Siculis,

    Cic. Verr. 2, 5, 53, § 139:

    alicui petenti,

    id. Or. 41, 140:

    operam dabo ut tibi satisfaciam,

    id. Att. 2, 4, 3:

    deo pie et caste,

    id. Fam. 14, 7, 1:

    domino vel populo (gladiatores),

    id. Tusc. 2, 17, 41.—In mal. part., Petr. 75; 77.—Of things:

    cum aut morte aut victoriā se satisfacturum rei publicae spopondisset,

    Cic. Phil. 14, 9, 26:

    cui (vitae meae) satis feci vel aetate vel factis,

    id. Fam. 10, 1, 1:

    me omnibus satis esse facturum,

    id. Balb. 1, 2:

    causae atque officio satis facere,

    id. Div. in Caecil. 14, 47; cf.:

    satis officio meo, satis illorum voluntati, qui a me hoc petiverunt, factum esse arbitrabor,

    id. Verr. 2, 5, 49, § 130:

    gravibus seriisque rebus,

    id. Off. 1, 29, 103:

    etsi nullo modo poterit oratio mea satis facere vestrae scientiae,

    id. Phil. 2, 23, 57; cf.:

    qui et naturae et legibus satis fecit,

    id. Clu. 10, 29:

    amicitiae nostrae,

    id. Fam. 10, 1, 3:

    me plus satis nostrae conjunctioni amorique facturum,

    id. ib. 4, 8, 2:

    ut omnium vel suspicioni vel malevolentiae vel crudelitati satis fiat,

    id. Rab. Post. 17, 45:

    mihi vero satis superque abs te videtur istorum studiis... esse factum,

    id. de Or. 1, 47, 204:

    se avarissimi hominis cupiditati satis facere posse,

    id. Verr. 1, 14, 41:

    odio alicujus,

    Suet. Tib. 66 fin.:

    libidini alicujus,

    Lact. 6, 11, 23:

    voluntati voluntate satisfecimus,

    Sen. Ben. 2, 35, 1:

    condicioni,

    Dig. 36, 1, 77.—
    (β).
    With in aliquā re:

    qui (histriones) in dissimillimis personis satisfaciebant,

    Cic. Or. 31, 109; so,

    in historiā,

    id. Leg. 1, 2, 5:

    in jure civili,

    id. de Or. 1, 37, 170:

    in omni genere,

    id. Att. 16, 5, 2.—
    (γ).
    With dat. and obj.-clause (rare):

    quibus quoniam satisfeci me nihil reliqui fecisse, quod ad sanandum me pertineret, reliquum est, ut, etc.,

    Nep. Att. 21, 5.—
    (δ).
    Absol.:

    quamobrem tandem non satisfacit?

    Cic. Fin. 1, 5, 15.—With de:

    nos plene et statim de eo satis esse facturos,

    Quint. 4, 5, 18.—
    2.
    In partic.
    a.
    T. t. of business lang., to satisfy, content (by payment or security), to pay or secure a creditor:

    pecunia petitur ab Hermippo: Hermippus ab Heraclide petit, ipse tamen Fufiis satisfacit absentibus et fidem suam liberat,

    Cic. Fl. 20, 47:

    cum de visceribus tuis et filii tui satis facturus sis quibus debes,

    id. Q. Fr. 1, 3, 7: ut si mihi in pecuniā minus satisfecisset, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 12, 2; Caes. B. C. 3, 60 fin.; Dig. 40, 1, 4:

    omnis pecunia exsoluta esse debet aut eo nomine satisfactum esse: satisfactum autem accipimus, quemadmodum voluit creditor, licet non sit solutum, etc.,

    ib. 13, 7, 9; so (opp. solvere) ib. 18, 1, 19:

    Stichus servus meus heredi meo mille nummos si solverit, satisve fecerit, etc.,

    ib. 40, 4, 41; 40, 7, 39, § 1.—With gen. of the thing:

    cui ususfructus legatus esset, donec ei totius dotis (sc. nomine) satis fieret, etc.,

    Dig. 33, 2, 30.—
    b.
    To give satisfaction (by word or deed); to make amends or reparation; to make excuse; to ask pardon, apologize to a person offended, injured, etc.
    (α).
    With dat.:

    aut satisfaciat mihi ille, etc.,

    Plaut. Am. 3, 2, 8:

    si Aeduis de injuriis... item si Allobrogibus satisfaciant,

    Caes. B. G. 1, 14:

    deinde reliquae legiones per tribunos militum egerunt, ut Caesari satisfacerent, etc.,

    id. ib. 1, 41:

    acceperam jam ante Caesaris litteras, ut mihi satisfieri paterer a te,

    Cic. Phil. 2, 20, 49.—
    (β).
    With de and abl.:

    omnibus rationibus de injuriis,

    Caes. B. G. 5, 1, 7.—
    (γ).
    With gen.:

    injuriarum satisfecisti L. Labieno,

    Auct. Her. 4, 27, 37.—
    (δ).
    Absol.:

    missis ad Caesarem satisfaciundi causā legatis,

    Caes. B. G. 5, 54:

    in quā civitate legatus populi Romani aliquā ex parte violatus sit, nisi publice satis factum sit, el civitati bellum indici atque inferri solere,

    Cic. Verr. 2, 1, 31, § 79:

    satisfacientes aut supplicantes summittimus (manus),

    Quint. 11, 3, 115 et saep.—
    c.
    To give satisfaction by suffering a penalty: saepe satisfecit praedae venator, Mart. 12, 14, 3.

    Lewis & Short latin dictionary > satis

  • 20 scio

    scĭo, īvi, ītum, 4 (old imperf. scibam, Plaut. As. 2, 2, 34; 2, 4, 89; id. Ps. 1, 5, 84; 1, 5, 86; Ter. Heaut. 2, 3, 68; id. Phorm. 4, 1, 16:

    scibas,

    Plaut. Aul. 4, 10, 24; id. Ps. 1, 5, 85:

    scibat,

    id. Am. prol. 22; Lucr. 5, 934:

    scibatis,

    Plaut. Rud. 2, 3, 47:

    scibant,

    Lucr. 5, 949; 5, 953; Cat. 68, 85.— Fut. scibo, Plaut. As. 1, 1, 13; id. Most. 4, 3, 5; id. Men. 2, 3, 35; 5, 2, 57; id. Ps. 1, 2, 41; 1, 5, 65; id. Truc. 2, 6, 69; Ter. Eun. 4, 4, 58; id. Ad. 3, 3, 7; 5, 2, 5; id. Hec. 2, 2, 4:

    scibis,

    Plaut. Cas. 3, 5, 22; id. Ep. 2, 2, 101; 5, 1, 49; id. Mil. 4, 8, 55; id. Ps. 4, 4, 2; id. Poen. 5, 4, 57; id. Pers. 2, 2, 37; id. Rud. 2, 3, 35; Ter. Eun. 4, 7, 35; id. Heaut. 5, 2, 43:

    scibit,

    Cato, R. R. 5, 5; Plaut. Ep. 1, 1, 69; 1, 2, 51; id. Mil. 3, 2, 46; Ter. Phorm. 5, 1, 38:

    scibimus,

    Plaut. Merc. 5, 4, 57:

    scibunt,

    id. Poen. 2, 16.— Perf. sciit, Sen. Contr. 1, 1, 17.— Pass. scibitur, Plaut. Capt. 4, 2, 5:

    scin' for scisne,

    id. Am. 1, 1, 200; 2, 2, 39; 5, 1, 30; id. As. 3, 3, 113; id. Aul. 1, 1, 8 et saep.; Ter. Eun. 2, 3, 47; 3, 1, 47; 4, 6, 6; 4, 7, 30 et saep.— Perf. sync. scisti, Ov. A. A. 1, 131; id. F. 4, 527:

    scirint,

    Tac. Dial. 33; so, regularly, inf. scisse, e. g. Cic. de Or. 1, 13, 58; cf. Quint. 1, 6, 17), v. a. [root sci-; Gr. keiô (for skeiô), keazô, to split, divide; cf.: scisco, plebiscitum, etc., prop. to distinguish, discern].
    I.
    Lit.
    A.
    In gen., to know, in the widest signif. of the word; to understand; perceive; to have knowledge of or skill in any thing, etc.:

    plurimā mutatione figuramus, Scio, Non ignoro, et Non me fugit, et Non me praeterit, et Quis nescit? et Nemini dubium est. Sed etiam ex proximo mutuari licet. Nam et intellego et sentio et video saepe idem valent quod scio,

    Quint. 10, 1, 13 (freq. in all styles and periods; cf. nosco).
    (α).
    With acc.:

    aut scire istarum rerum nihil, aut, etiam si maxime sciemus, nec, etc.,

    Cic. Rep. 1, 19, 32:

    ut vilicus naturam agri novit, dispensator litteras scit, etc.,

    id. ib. 5, 3, 5:

    quod nec didicerint nec umquam scire curaverint,

    id. ib. 1, 6, 11:

    ego omnem rem scio Quemadmodum est,

    Plaut. Bacch. 3, 3, 69:

    id equidem ego certo scio,

    id. ib. 3, 3, 33:

    quod pro certo sciam,

    id. ib. 3, 4, 13: Mi. Ubi ipse est? Ch. Nescio. Nihil jam me oportet scire... nescio etiam id quod scio, id. ib. 4, 6, 21:

    haec scivisti et me celavisti?

    id. Pers. 5, 2, 19:

    is omnes linguas scit: sed dissimulat sciens, Se scire,

    id. Poen. prol. 112 (cf. supra, litteras, Cic. Rep. 5, 3, 5): comoediam, Titin. ap. Non. 277, 26:

    bene id opus,

    id. ib. 3, 21:

    artem,

    Hor. Ep. 1, 14, 44:

    juventutis mores qui sciam,

    Plaut. Am. 1, 1, 2: remuneremini nos, ac quae scitis, proferatis in me dium:

    nemo enim omnia potest scire,

    Varr. R. R. 2, 1, 2; cf.:

    nec scire fas est omnia,

    Hor. C. 4, 4, 22:

    SENATVOSQVE SENTENTIAM VTEI SCIENTES ESETIS, S. C. de Bacch. 23, ap. Wordsw. Fragm. and Spec. p. 173: quod scio, omne ex hoc scio,

    I know all from him, Plaut. Curc. 2, 2, 7:

    aliquid ex aliquo,

    id. Capt. 2, 2, 45; id. Most. 3, 2, 58; Cic. Fam. 9, 17, 1; id. Att. 5, 2, 3 al. (v. infra, g and d; and cf. in the foll., with de instead of ex):

    quod sciam,

    for aught I know, as far as I know, Plaut. Capt. 1, 2, 70; 2, 2, 15; id. Most. 4, 3, 19; id. Men. 2, 2, 23; 3, 2, 35 al.; Ter. Ad. 4, 5, 7; Cic. Att. 16, 2, 4; Quint. 9, 1, 17; 9, 4, 63 al.; cf.:

    quantum ego quidem sciam,

    Quint. 3, 1, 19.— Pass.:

    quod quom scibitur, per urbem irridebor,

    Plaut. Capt. 4, 2, 5:

    ars earum rerum est, quae sciuntur,

    Cic. de Or. 2, 7, 30:

    an nihil certum sciri possit,

    id. ib. 1, 51, 222: id de Marcello aut certe de Postumiā sciri potest, can be learned from Marcellus, etc., id. Att. 12, 22, 2.—
    (β).
    With inf., or more freq. with object-clause:

    qui uti sciat,

    Cic. Rep. 1, 17, 27:

    si sciret regibus uti,

    Hor. Ep. 1, 17, 14:

    antequam declamare sciat,

    Quint. 2, 1, 3:

    si docere sciant et velint,

    id. 10, 5, 19:

    digredi a re et redire ad propositum suum scierit,

    id. 9, 2, 4 et saep.:

    vincere scis, Hannibal,

    Liv. 22, 51, 4:

    qui nec ipse consulere nec alteri parere sciat,

    id. 22, 29, 8:

    qui tegere liberos sciat,

    id. 1, 53, 8; 38, 52, 2; Curt. 4, 2, 14:

    scio, fortunas secundas neglegentiam prendere solere, Cato ap. Fest, s.v. parsi, p. 210: dii sciunt, culpam meam istanc non esse ullam,

    Plaut. Merc. 3, 4, 41:

    scio, tibi ita placere,

    Cic. Rep. 1, 30, 46:

    quas (leges) scitis exstare,

    id. ib. 5, 2, 3: scimus L. Atilium appellatum esse sapientem id. Lael. 2, 6:

    scis, In breve te cogi,

    Hor. Ep. 1, 20, 7: scire licet, nobis venas et sanguen... alienigenis ex partibus esse, it is easy to see that, etc., Lucr. 1, 860 (shortly before and after, scilicet); so,

    scire licet,

    id. 1, 894; 2, 930; 2, 967; 3, 873 et saep.; Liv. 1, 39, 3; Cels. 1, 1 fin.; 1, 2; 3, 2 al.—So, in familiar style, imper. scito, be assured, I reply that, remember, etc.: fenestrarum angustias quod reprehendis, scito te Kurou paideian reprehendere, Cic. Att. 2, 3, 2; 12, 21, 5:

    scito hoc nos in eo judicio consecutos esse, ut, etc.,

    id. Q. Fr. 2, 4, 1; id. Fam. 1, 9, 24; 5, 20, 7; cf.:

    istis contumeliis scitote Q. Lollium coactum, etc.,

    id. Verr. 2, 3, 25, § 62; 2, 3, 56, § 129.—Esp., introducing a conclusion, after si, sin, nisi:

    si venturus es, scito necesse esse te venire,

    Cic. Fam. 9, 4 init.:

    sin ista pax perditum hominem restitutura est, hoc animo scito omnis sanos, etc.,

    id. ib. 10, 27, 1:

    si vos semel finem legis transieritis, scitote vos nullum ceteris in aestimando finem improbitatis reliquisse,

    id. Verr. 2, 3, 95, § 220; 2, 4, 30, § 68; id. Cat. 2, 10, 23.—Rarely in part. pres. (postAug.; cf. P. a., infra):

    interrogant an vir daturus sit beneficium ingrato, sciens ingratum esse,

    Sen. Ben. 4, 26, 1:

    Laqueo vitam finiit, sciens et in Maximino multum esse roboris,

    Capitol. in Max. 19:

    totam hereditatem sciens ad se non pertinere,

    Gai. Inst. 4, 144.— Impers.:

    hoc scitis omnes, usque adeo hominem in periculo fuisse, quoad scitum sit, Sestium vivere,

    Cic. Sest. 38, 82.— Pass., with nom. and inf.:

    Christus scitur vocis simplicis jussione ambulatum dedisse contractis,

    Arn. 1, 48.—
    (γ).
    With a rel.-clause:

    isti jam sciunt, negotii quid sit,

    Plaut. Poen. 3, 2, 13:

    ut sciamus, quid dicamus mox pro testimonio,

    id. ib. 3, 2, 19:

    scin' quam iracundus siem?

    id. Bacch. 4, 2, 12:

    cuivis facile scitu est, quam fuerim miser,

    Ter. Hec. 3, 1, 15:

    cum sciatis, quo quaeque res inclinet,

    Cic. Rep. 2, 25, 46:

    Sestium quanti faciam, ipse optime scio,

    id. Fam. 13, 8, 1:

    ex tribus istis modis rerum publicarum velim scire quod optimum judices,

    id. ib. 1, 30, 46:

    ut eum (hostem) non modo esse, sed etiam, quis et unde sit, scire possimus,

    id. ib. 2, 3, 6:

    coqua est haec quidem: Scit muriatica ut maceret,

    Plaut. Poen. 1, 2, 39; Ter. Hec. 3, 5, 18; Cic. Mur. 9, 22; Hor. C. 3, 4, 42 al.:

    scire velis, mea cur opuscula lector Laudet,

    id. Ep. 1, 19, 35; 2, 2, 187:

    quī scis, an, quae jubeam, sine vi faciat?

    Ter. Eun. 4, 7, 20; Hor. C. 4, 7, 17; id. A. P. 462; cf. the phrase haud scio an, under an.— Pass.:

    hinc sciri potuit, Quo studio vitam suam te absente exegerit,

    Ter. Heaut. 2, 3, 38: scito... nec, [p. 1644] quando futura sint comitia, sciri, Cic. Att. 1, 11, 2.—With indic. in the rel.-clause (ante-class.): Ba. Scio, quid ago. Pi. Et pol ego scio, quid metuo, Plaut. Bacch. 1, 1, 45; cf.:

    scitin' quid ego vos rogo?

    id. Men. 5, 9, 92:

    scis tu, ut confringi vas cito Samium solet,

    id. Bacch. 2, 2, 24:

    jam ego ex hoc, ut factum est, scibo,

    id. Men. 5, 2, 57; instead of which, with subj.:

    ex me primo prima scires, rem ut gessissem publicam,

    id. Am. 1, 3, 26:

    ex hoc scibo quid siet,

    Ter. Eun. 4, 4, 59; id. Hec. 4, 2, 4.—
    (δ).
    With de:

    jam vero de legibus, de bello, de pace... scisse,

    Cic. de Or. 1, 13, 58.—
    (ε).
    Absol.:

    hi sciunt, qui hic affuerunt,

    Plaut. Ps. 2, 4, 31:

    quom videbis, tum scies,

    id. Bacch. 1, 2, 37: Pi. Quī scire possum? Ch. Nullus plus, id. ib. 2, 2, 13:

    quem, ut scitis, unice dilexi,

    Cic. Rep. 2, 1, 1; so,

    ut scitis, parenthetically,

    id. ib. 1, 14, 21; 2, 31, 54; 6, 9, 9; id. Lael. 21, 77; cf.

    scio alone, parenthetically: injurato scio plus credet mihi quam jurato tibi,

    Plaut. Am. 1, 1, 281:

    ego abeo: tu jam scio patiere,

    id. As. 2, 2, 111:

    quam tu propediem effliges scio,

    id. ib. 4, 2, 9 et saep.:

    scire tuum nihil est, nisi te scire hoc sciat alter,

    Pers. 1, 27:

    nemo ex me scibit,

    Ter. Phorm. 5, 1, 38.— Pass.:

    non opus est dicto... at scito huic opus est,

    Ter. Phorm. 5, 8, 14:

    plus, quam opus est scito, sciet,

    id. ib. 4, 1, 18; so, with adv. or adverb.-clause:

    non tam praeclarum est scire Latine, quam turpe nescire,

    Cic. Brut. 37, 140; so,

    Latine,

    id. Fin. 2, 4, 13; Liv. 1, 27:

    luculenter Graece,

    Cic. Fin. 2, 5, 15:

    Graece,

    id. Fam. 9, 22, 3:

    ubi hanc forma videt honesta virginem, Et fidibus scire,

    and that she was skilled in music, Ter. Eun. 1, 2, 53 (cf.: docere aliquem fidibus. Cic. Fam. 9, 22, 3:

    discere fidibus,

    id. Lael. 8, 26).—
    (ζ).
    With de:

    de legibus instituendis, de bello, de pace, etc.,

    Cic. de Or. 1, 13, 58:

    cum is, qui de omnibus scierit, de Sullā se scire negavit,

    id. Sull. 13, 39.—
    (η).
    With non (very rare for nescio; cf.:

    non scire barbarum jam videtur, nescire dulcius,

    Cic. Or. 47, 157):

    quis enim erat qui non sciret studiosiorem Mithridatem fuisse, etc.,

    id. Fl. 25, 59:

    tam imperitus, ut non sciret, etc.,

    Caes. B. G. 1, 44:

    quid? non sciunt ipsi viam, domum quā veniant?

    Ter. Hec. 3, 2, 25; Auct. Her. 4, 27, 37; Treb. ap. Cic. Fam. 12, 16, 3; Sen. Contr. 2, 11, 19.—
    b.
    Ellipt.: scin' quomodo? do you know how (I shall serve you)? a threatening phrase in Plaut. Am. 1, 1, 200; id. Aul. 5, 21; id. Rud. 3, 5, 18.—
    B.
    In partic., of a woman, to know carnally a man (cf. of a man, cognosco), Treb. xxx. Tyr. 30.—
    * II.
    Transf., publicists' t. t. for the usual scisco (v. h. v. II.), of the people, to ordain, decree, appoint any thing after knowledge obtained regarding it:

    ut tribunus plebis rogationem ferret sciretque plebs, uti, etc.,

    Liv. 26, 33, 10 Weissenb. ad loc.; cf.:

    a scire for asciscere,

    Tac. Agr. 19; id. H. 4, 80.—Hence, scĭens, entis, P. a., knowing, i. e.
    A.
    Pregn., knowingly, wittingly, purposely, intentionally, etc. (freq. and class.): tu verbis conceptis conjuravisti sciens sciente animo tuo, Scip. Afric. minor ap. Gell. 7, 11, 9:

    ubi verbis conceptis sciens libenter perjuraris,

    Plaut. As. 3, 2, 16:

    amore ardeo et prudens, sciens, Vivus vidensque pereo,

    Ter. Eun. 1, 1, 27; so (with prudens) Cael. ap. Cic. Att. 10, 9, A, 5; Suet. Ner. 2 fin.:

    equidem plus hodie boni Feci imprudens, quam sciens ante hunc diem umquam,

    Ter. Hec. 5, 4, 40; so (opp. imprudens) id. Phorm. 4, 3, 55; Cic. Planc. 16, 41; (opp. insciens) id. Balb. 5, 13:

    habebit igitur te sciente et vidente curia senatorem, etc.,

    id. Clu. 46, 129:

    an ille me tentat sciens?

    Plaut. Am. 2, 2, 29; id. Bacch. 3, 6, 40; id. Ps. 1, 1, 90; id. Poen. prol. 112; Ter. Eun. 4, 2, 13; id. Heaut. 5, 5, 6 al.:

    heia vero, inquit, geram morem vobis et me oblinam sciens,

    Cic. Rep. 3, 5, 8 et saep.—So the formula: si sciens fallo; v. fallo.—
    B. (α).
    Absol.:

    id ego jam nunc tibi renuntio, ut sis sciens,

    Ter. And. 3, 2, 28:

    quod me non scientem feceris,

    Plaut. As. 1, 1, 34;

    Ter Heaut. 4, 8, 32: vites pampinari: sed a sciente,

    Varr. R. R. 1, 31, 1:

    quis igitur hoc homine scientior umquam fuit?

    Cic. Imp. Pomp. 10, 28:

    scientior venefica,

    Hor. Epod. 5, 72:

    quae (navis) scientissimo gubernatore utitur,

    Cic. Inv. 1, 34, 58.— Sup.: sit oportet idem scientissimus, Col. 11, 1.—
    (β).
    With gen.:

    dominum scientem esse oportet earum rerum, quae, etc.,

    Varr. R. R. 3, 3, 1:

    locorum,

    Sall. J. 97, 3:

    pugnae,

    Hor. C. 1, 15, 24:

    citharae,

    id. ib. 3, 9, 10:

    Latinae linguae,

    Tac. A. 2, 13:

    juris,

    id. ib. 3, 70; 6, 26 et saep.— Sup.:

    M. Scaurus, vir regendae rei publicae scientissimus,

    Cic. de Or. 1, 49, 214; Vulg. 2 Par. 2, 13.—
    * (γ).
    Poet., with inf.:

    quamvis non alius flectere equum sciens,

    Hor. C. 3, 7, 25.— Adv.: scĭenter (acc. to B.), knowingly, understandingly, wisely, skilfully, expertly, etc.:

    scienter et perite et ornate dicere,

    Cic. de Or. 2, 2, 5:

    uti (with modice),

    id. ib. 1, 29, 132; id. Off. 2, 5, 18:

    sese distribuunt in duas partes,

    Caes. B. C. 1, 55.— Comp.:

    neminem in eo genere scientius versatum Isocrate,

    Cic. Or. 52, 175; Caes. B. G. 7, 22.— Sup.:

    coepit rationem hujus operis (sphaerae) scientissime Gallus exponere,

    Cic. Rep. 1, 14, 22; id. Div. 1, 41, 92.

    Lewis & Short latin dictionary > scio

См. также в других словарях:

  • assured — as·sured n pl assured or assureds: insured Merriam Webster’s Dictionary of Law. Merriam Webster. 1996. assured …   Law dictionary

  • -assured — ► used in compound words to refer to products that meet certain quality standards: »farm assured meat »quality assured processes/standards Main Entry: ↑assured …   Financial and business terms

  • assured of — certain to have or get (something) They are not assured of being paid. [=it is not certain that they will be paid] She is assured of (getting/having) a job when she gets out of college. • • • Main Entry: ↑assured …   Useful english dictionary

  • assured — [adj1] absolutely certain beyond doubt, cinched, clear cut, clinched, confirmed, decided, definite, dependable, ensured, fixed, guaranteed, indubitable, insured, in the bag*, irrefutable, made certain, nailed down*, on ice*, pronounced, racked*,… …   New thesaurus

  • assured — (adj.) of persons, confident, self assured, late 14c., pp. adjective from ASSURE (Cf. assure). Related: Assuredly; assuredness …   Etymology dictionary

  • Assured — As*sured , a. Made sure; safe; insured; certain; indubitable; not doubting; bold to excess. [1913 Webster] …   The Collaborative International Dictionary of English

  • Assured — As*sured , n. One whose life or property is insured. [1913 Webster] …   The Collaborative International Dictionary of English

  • assured — Confident, sanguine, sure, presumptuous Analogous words: fearless, unapprehensive, unafraid (see affirmative adjectives at FEARFUL): *cool, composed, unruffled, imperturbable, unflappable, collected Antonyms: abashed: timorous Contrasted words:… …   New Dictionary of Synonyms

  • assured — ► ADJECTIVE 1) confident. 2) protected against change or ending. DERIVATIVES assuredly adverb …   English terms dictionary

  • assured — [ə shoord′] adj. 1. made sure; certain 2. confident; sure of oneself 3. Chiefly Brit. insured n. 1. the person to whom an insurance policy is payable 2. Chiefly Brit. the person whose life or property is insured assuredly [ə shoor′id lē] adv …   English World dictionary

  • assured — ▪ I. assured as‧sured 1 [əˈʆʊəd ǁ əˈʆʊrd] noun the ( life) assured INSURANCE the person or organization that will receive the money from an assurance agreement, or the person whose life is covered by the agreement; = the insured AmE: • A policy… …   Financial and business terms

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»